Ìwọ̀n ni iye ohun tí ó wà nínú ohun kan. Ó jẹ́ ohun àdánidá tí kò yí padà gẹ́gẹ́ bí ibi tí ó wà.

SI Unit: Kilogram (kg) - ni SI ìwọ̀n ìpìlẹ̀ kan ṣoṣo tí a fi ohun èlò kan pàtó títí di ìtúpalẹ̀ tuntun ní ọdún 2019

Ohun-ìní: Ìwọ̀n scalar, tí kò yí padà ní àwọn ibi ọ̀tọ̀ọ̀tọ̀

Ènìyàn 70 kg kan ní ìwọ̀n 70 kg lórí Ilẹ̀ Ayé, Òṣùpá, tàbí ní sánmà

Ìwúwo ni agbára tí ìwọ̀n fà sí orí ìwọ̀n. Ó máa ń yí padà gẹ́gẹ́ bí agbára pápá ìwọ̀n fà.

SI Unit: Newton (N) - ìwọ̀n agbára tí a rí láti ìwọ̀n × ìyára

Ohun-ìní: Ìwọ̀n vector, ó máa ń yí padà pẹ̀lú ìwọ̀n fà (W = m × g)

Ènìyàn 70 kg kan ní ìwúwo 687 N lórí Ilẹ̀ Ayé ṣùgbọ́n 114 N péré lórí Òṣùpá (ìwọ̀n fà 1/6)

Àwọn ọ̀làjú àkọ́kọ́ lo irúgbìn, ọkà, àti apá kan ara gẹ́gẹ́ bí ìwọ̀n ìwúwo. Ọkà bàálì jẹ́ èyí tó rí bákan náà gan-an, ó sì di ìpìlẹ̀ fún ọ̀pọ̀lọpọ̀ ètò.

• Mesopotamia: Shekel (ọkà bàálì 180) - ìwọ̀n ìwúwo àkọ́kọ́ tí a kọ sílẹ̀
• Egypt: Deben (91 g) àti qedet fún ìṣòwò wúrà, fàdákà, àti bàbà
• Rome: Libra (327 g) - ìbẹ̀rẹ̀ àmì 'lb' àti orúkọ pound
• Bíbélì: Tálẹ́ńtì (mina 60 = 34 kg) fún ìṣúra tẹ́ḿpìlì àti ìṣòwò
• Ọkà: Ọkà bàálì kan ṣoṣo di ìwọ̀n kékeré jù lọ nínú gbogbo àṣà

Àwọn ọba àti àwọn ẹgbẹ́ òṣìṣẹ́ fi àwọn ìwúwo ìjọba lélẹ̀ láti dènà èrú nínú ìṣòwò. Wọ́n máa ń pa àwọn ìwọ̀n ọba mọ́ sí àwọn ìlú ńlá, àwọn aláṣẹ sì máa ń yẹ̀ wọ́n wò.

• Pound Ilé Gogoro (UK, 1066): 350 g fún ṣíṣe owó, tí wọ́n pa mọ́ sí Ilé Gogoro London
• Pound Troy (1400s): 373 g fún àwọn irin iyebíye, tí wọ́n ṣì ń lò lónìí fún wúrà/fàdákà
• Pound Avoirdupois (1300s): 454 g fún ìṣòwò gbogbogbòò, ó di pound ti òde òní
• Stone (14 lb): Ìwọ̀n ìwúwo ara Gẹ̀ẹ́sì, tí wọ́n ṣì ń lò ní UK/Ireland
• Gráin (64.8 mg): Ìwọ̀n kan ṣoṣo tó wọ́pọ̀ nínú àwọn ètò mẹ́tẹ̀ẹ̀ta (troy, ilé gogoro, avoirdupois)

Ìyípadà Faransé dá kílógíráàmù sílẹ̀ gẹ́gẹ́ bí apá kan ètò onípele mẹ́wàá tó dá lórí ìṣẹ̀dá, kì í ṣe àṣẹ ọba.

• 1795: A túmọ̀ kílógíráàmù sí ìwọ̀n lítà 1 (1 dm³) omi ní 4°C
• 1799: A dá 'Kilogramme des Archives' ti platinum sílẹ̀ gẹ́gẹ́ bí ìtọ́kasí
• 1875: Àdéhùn Mítà - orílẹ̀-èdè 17 gbà sí ètò oníwọ̀n
• 1879: Ìgbìmọ̀ Àgbáyé fọwọ́ sí àwọn àpẹẹrẹ kílógíráàmù orílẹ̀-èdè 40
• 1889: 'Àpẹẹrẹ Kílógíráàmù Àgbáyé' (IPK) ti platinum-iridium di ìwọ̀n àgbáyé

Fún ọdún 130, kílógíráàmù ni SI ìwọ̀n kan ṣoṣo tí a fi ohun èlò kan pàtó - sílíńdà kan tí a fi platinum-iridium alloy ṣe tí wọ́n pa mọ́ sínú yàrá ìpamọ́ kan nítòsí Paris.

• IPK tí wọ́n ń pè ní 'Le Grand K' - sílíńdà tó ga tó 39 mm, tó sì fẹ̀ tó 39 mm
• A pa á mọ́ sábẹ́ ìgò mẹ́ta nínú yàrá ìpamọ́ kan tó ní àyíká ìdarí ní Sèvres, Faransé
• A máa ń mú un jáde ní ìgbà 3-4 péré nínú ọgọ́rùn-ún ọdún fún ìfiwéra
• Ìṣòro: Ó pàdánù ~50 microgram nínú ọdún 100 (ìyàtọ̀ láti àwọn ẹ̀dà)
• Ohun Àdììtú: A kò mọ̀ bóyá IPK pàdánù ìwọ̀n tàbí àwọn ẹ̀dà rẹ̀ ní í
• Èwu: Ká ní ó bàjẹ́, ìtumọ̀ kílógíráàmù ì bá ti pàdánù títí láé

Ní May 20, 2019, a tún túmọ̀ kílógíráàmù pẹ̀lú lílo ìdúróṣinṣin Planck, èyí tí ó mú kí ó ṣeé ṣe láti ṣe àtúnbí rẹ̀ níbikíbi nínú àgbáálá ayé.

• Ìtumọ̀ Tuntun: h = 6.62607015 × 10⁻³⁴ J⋅s (ìdúróṣinṣin Planck tí a fi múlẹ̀ gan-an)
• Ìwọ̀ntúnwọ̀nsì Kibble (ìwọ̀ntúnwọ̀nsì watt): ó máa ń fi agbára ẹ́rọ wé agbára iná
• Ìwọ̀n X-ray crystal density: ó máa ń ka àwọn átọ̀mù nínú bọ́ọ̀lù sílíkọ́nì tí ó mọ́ gan-an
• Àbájáde: Kílógíráàmù wá dá lórí àwọn ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀, kì í ṣe ohun àlùmọ́ọ́nì
• Ipa: Ilé-ìṣeré èyíkéyìí tó ní ohun èlò tó tọ́ lè mọ kílógíráàmù
• Le Grand K ti fẹ̀yìntì: Ó ti di ohun àlùmọ́ọ́nì ilé ọnà, kì í ṣe ìtumọ̀ mọ́

Ìtúpalẹ̀ tuntun ọdún 2019 jẹ́ àbájáde iṣẹ́ tó ju ọdún 140 lọ, ó sì dúró fún àṣeyọrí ìwọ̀n tó péye jù lọ nínú ìtàn ìran ènìyàn.

• Ilé Iṣẹ́ Oògùn: Ìlànà ìwọ̀n oògùn tó péye jù lọ ní ìpele microgram
• Imọ̀-ẹrọ Nánó: Ìwọ̀n tó péye fún àwọn èròjà kọ̀ǹpútà quantum
• Sánmà: Ìwọ̀n àgbáyé fún sáyẹ́ǹsì láàárín àwọn pílánẹ́ẹ̀tì
• Ìṣòwò: Ìdúróṣinṣin fún ìgbà pípẹ́ fún ìṣòwò àti iṣẹ́ ọnà
• Sáyẹ́ǹsì: Gbogbo SI ìwọ̀n wá dá lórí àwọn ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀ ìṣẹ̀dá

• Òfin 2.2: 1 kg ≈ 2.2 lb (gangan 2.20462, ṣùgbọ́n 2.2 sún mọ́ púpọ̀)
• Pint kan jẹ́ pound kan: 1 pint omi US ≈ 1 pound (ní ìwọ̀n ìgbóná yàrá)
• Òfin 28-gram: 1 oz ≈ 28 g (gangan 28.35, yí i po sí 28)
• Ounces sí pounds: Pín pẹ̀lú 16 (16 oz = 1 lb gangan)
• Òfin òkúta: 1 òkúta = 14 pounds (ìwúwo ara ní UK)
• Ìdúróṣinṣin karààtì: 1 karààtì = 200 mg = 0.2 g gangan

Àwọn ounce Troy wúwo JÙ, ṣùgbọ́n àwọn pound Troy fúyẹ́ JÙ - èyí máa ń da gbogbo ènìyàn láàmú!

• Ounce Troy: 31.1 g (wúwo jù) - fún wúrà, fàdákà, àwọn irin iyebíye
• Ounce déédé: 28.3 g (fúyẹ́ jù) - fún oúnjẹ, ìfìwéránṣẹ́, lílo gbogbogbòò
• Pound Troy: 373 g = 12 ounce troy (fúyẹ́ jù) - a kì í sábà lò ó
• Pound déédé: 454 g = 16 oz (wúwo jù) - pound déédé
• Ọ̀nà ìrántí: 'Àwọn ounce Troy wúwo gan-an, àwọn pound Troy kéré gan-an'

• Ìpilẹ̀ṣẹ̀ oníwọ̀n kọ̀ọ̀kan jẹ́ 1000×: mg → g → kg → tonne (pín pẹ̀lú 1000 bí o ṣe ń gòkè)
• Kilo = 1000: kìlómítà, kílógíráàmù, kilojoule gbogbo wọn túmọ̀ sí ×1000
• Milli = 1/1000: mílímítà, mílígíráàmù, mílílítà gbogbo wọn túmọ̀ sí ÷1000
• Òfin omi: 1 lítà omi = 1 kg (ní 4°C, gẹ́gẹ́ bí ìtumọ̀ àkọ́kọ́)
• Ìsopọ̀ ìwọ̀n-ìwọ̀n: 1 mL omi = 1 g (ìwọ̀n = 1 g/mL)
• Ìwúwo ara: Ènìyàn àgbàlagbà tó wọ́pọ̀ ≈ 70 kg ≈ 150 lb

• Kárààtì vs. Kárààtì: Kárààtì (ct) = ìwúwo, Kárààtì (kt) = ìjẹ́mímọ́ wúrà (má ṣe rú wọn pọ̀!)
• Gráin: Ó jẹ́ bákan náà nínú gbogbo ètò (64.8 mg) - troy, avoirdupois, apothecary
• Ojúàmì: 1/100 ti kárààtì kan = 2 mg (fún àwọn dáyámọ́ǹdì kéékèèké)
• Pennyweight: 1/20 ti ounce troy kan = 1.55 g (ìṣòwò ohun ọ̀ṣọ́)
• Ìwọ̀n ìwọ̀n átọ̀mù (amu): 1/12 ti átọ̀mù carbon-12 kan ≈ 1.66 × 10⁻²⁷ kg
• Tola: 11.66 g (ìwọ̀n wúrà Indian, tí wọ́n ṣì ń lò púpọ̀)

• Tọ́ọ̀nù US (2000 lb) ≠ Tọ́ọ̀nù UK (2240 lb) ≠ Tọ́ọ̀nù oníwọ̀n (1000 kg = 2205 lb)
• Ounce Troy (31.1 g) > ounce déédé (28.3 g) - a máa ń díwọ̀n wúrà lọ́nà ọ̀tọ̀!
• Ìwọ̀n gbígbẹ vs. omi: Má ṣe díwọ̀n ìyẹ̀fun nínú ounce tí a ṣe fún omi
• Ìwọ̀n ìgbóná ṣe pàtàkì: Ìwọ̀n omi máa ń yí padà pẹ̀lú ìwọ̀n ìgbóná (ó máa ń nípa lórí ìyípadà mL sí g)
• Kárààtì ≠ Kárààtì: Ìwúwo vs. ìjẹ́mímọ́ (200 mg vs. % wúrà, ó yàtọ̀ pátápátá)
• Òkúta wà ní UK péré: Má ṣe lò ó ní àwọn àyíká US (14 lb = 6.35 kg)

Ìwọ̀n Ìpìlẹ̀: Kílógíráàmù (kg)

A tún túmọ̀ kílógíráàmù ní ọdún 2019 pẹ̀lú lílo ìdúróṣinṣin Planck, èyí tí ó rọ́pò Àpẹẹrẹ Kílógíráàmù Àgbáyé (Le Grand K) ti ọdún 130. Èyí ṣe ìdánilójú ìṣeéṣe ìtúpalẹ̀ ní gbogbo àgbáyé.

A lò ó ní gbogbo àgbáyé nínú sáyẹ́ǹsì, ìṣègùn, àti ní orílẹ̀-èdè 195+ fún ìṣòwò ojoojúmọ́

• picogram

  Ìtúpalẹ̀ DNA àti protein, ìwọ̀n sẹ́ẹ̀lì kan ṣoṣo
• milligram

  Àwọn oògùn, àwọn fítámì, ìwọ̀n oògùn tó péye
• gram

  Àwọn èròjà oúnjẹ, ohun ọ̀ṣọ́, ìwọ̀n àwọn ohun kéékèèké
• kilogram

  Ìwúwo ara ènìyàn, àwọn ohun ojoojúmọ́, ìwọ̀n sáyẹ́ǹsì
• tọọnu metric

  Àwọn ọkọ̀, ẹrù, àwọn ohun èlò ilé iṣẹ́, ìṣòwò ńlá

Ìwọ̀n Ìpìlẹ̀: Pound (lb)

A túmọ̀ rẹ̀ sí 0.45359237 kg gan-an láti ìgbà àdéhùn àgbáyé ti ọdún 1959. Bó tilẹ̀ jẹ́ pé ó jẹ́ 'imperial', a wá ń túmọ̀ rẹ̀ pẹ̀lú lílo ètò oníwọ̀n.

Orílẹ̀-èdè Amẹ́ríkà, àwọn ìlò kan ní UK (ìwúwo ara), ọkọ̀ òfuurufú ní gbogbo àgbáyé

• ọkà

  Ètu ìbọn, ọta, ọfà, àwọn irin iyebíye, àwọn oògùn
• ounsi

  Apá oúnjẹ, ìwé ìfìwéránṣẹ́, àwọn àpò kéékèèké
• poun

  Ìwúwo ara, àwọn ọjà oúnjẹ, àwọn ohun ojoojúmọ́ ní US/UK
• okuta

  Ìwúwo ara ènìyàn ní UK àti Ireland
• tọọnu (AMẸRIKA/kukuru)

  Tọ́ọ̀nù kékeré US (2000 lb): àwọn ọkọ̀, ẹrù ńlá
• tọọnu (UK/gun)

  Tọ́ọ̀nù gígùn UK (2240 lb): agbára ilé iṣẹ́

Àwọn Irin Iyebíye & Àwọn Ohun Ọ̀ṣọ́

Ó bẹ̀rẹ̀ láti ìgbà àárín gbùngbùn ayé ní Faransé, ètò troy jẹ́ ìwọ̀n àgbáyé fún ìṣòwò àwọn irin iyebíye. A máa ń sọ iye wúrà, fàdákà, platinum, àti palladium fún ounce troy kan.

• Ounce Troy (oz t) - 31.1034768 g: ìwọ̀n ìpìlẹ̀ fún iye wúrà/fàdákà
• Pound Troy (lb t) - 12 oz t: a kì í sábà lò ó, ó jẹ́ ti ìtàn
• Pennyweight (dwt) - 1/20 oz t: ṣíṣe ohun ọ̀ṣọ́, ìwọ̀n kékeré ti irin iyebíye

Ounce troy kan wúwo ju ounce déédé kan lọ (31.1g vs 28.3g), ṣùgbọ́n pound troy kan fúyẹ́ ju pound déédé kan lọ (373g vs 454g)

Àwọn Ohun Ọ̀ṣọ́ & Pàpà

Ètò kárààtì fún àwọn ohun ọ̀ṣọ́ di ìwọ̀n àgbáyé ní ọdún 1907 sí 200 mg gan-an. Kò yẹ kí á fi wé kárààtì (ìjẹ́mímọ́ wúrà).

• Kárààtì (ct) - 200 mg: àwọn dáyámọ́ǹdì, àwọn rúbì, àwọn sáfáyà, àwọn emerald
• Ojúàmì (pt) - 0.01 ct: ìwọ̀n dáyámọ́ǹdì (dáyámọ́ǹdì ojúàmì 50 = 0.5 kárààtì)
• Gráin Pàpà - 50 mg: ìwọ̀n pàpà àtijọ́

Ọ̀rọ̀ náà 'kárààtì' wá látinú irúgbìn carob, èyí tí a lò gẹ́gẹ́ bí ìwọ̀n ìṣedọ́gba nígbà àtijọ́ nítorí ìwọ̀n wọn tó rí bákan náà

Ilé Ìṣègùn Ìtàn

A lò ó fún ọ̀pọ̀ ọ̀rúndún nínú ìṣègùn àti ilé ìṣègùn títí di ìgbà tí ètò oníwọ̀n rọ́pò rẹ̀ ní àwọn ọdún 1960-70. Ó dá lórí àwọn ìwúwo troy ṣùgbọ́n pẹ̀lú ìpín ọ̀tọ̀ọ̀tọ̀.

• Scruple - 20 gráin: ìwọ̀n apótékàrì kékeré jù lọ
• Dram (apótékàrì) - 3 scruples: àdàpọ̀ oògùn
• Ounce (apótékàrì) - 8 drams: bákan náà bí ounce troy (31.1g)

Ọ̀rọ̀ náà 'scruple' tún túmọ̀ sí ìbẹ̀rù ọkàn, bóyá nítorí pé àwọn oníṣègùn ní láti fìṣọ́ra díwọ̀n àwọn nǹkan tó lè léwu

Àpẹẹrẹ Kílógíráàmù Àgbáyé (Le Grand K) pàdánù nǹkan bí 50 microgram nínú ọdún 100 ní ìfiwéra pẹ̀lú àwọn ẹ̀dà rẹ̀. Àwọn onímọ̀ sáyẹ́ǹsì kò mọ̀ rí bóyá àpẹẹrẹ náà pàdánù ìwọ̀n tàbí àwọn ẹ̀dà rẹ̀ ní í—àdììtú yìí ló ran ìtúpalẹ̀ quantum tuntun ti ọdún 2019 lọ́wọ́.

Àwọn ìwúwo Troy bẹ̀rẹ̀ ní Troyes, Faransé, ìlú ńlá kan tó jẹ́ ibi ìṣòwò nígbà àárín gbùngbùn ayé. Ounce Troy kan (31.1g) wúwo ju ounce déédé kan (28.3g) lọ, ṣùgbọ́n pound Troy kan (373g) fúyẹ́ ju pound déédé kan (454g) lọ nítorí pé Troy máa ń lo 12 oz/lb nígbà tí avoirdupois máa ń lo 16 oz/lb.

Ọkà (64.8 mg) ni ÌWỌ̀N KAN ṢOṢO tí ó jẹ́ bákan náà nínú ètò troy, avoirdupois, àti apothecary. Ó bẹ̀rẹ̀ pẹ̀lú ọkà bàálì kan ṣoṣo, èyí sì mú kí ó jẹ́ ọ̀kan lára àwọn ìwọ̀n àkọ́kọ́ tí àwọn ènìyàn gbé kalẹ̀.

Lórí Òṣùpá, ìwúwo rẹ yóò jẹ́ 1/6 ìwúwo rẹ lórí Ilẹ̀ Ayé (agbára náà yóò dín kù), ṣùgbọ́n ìwọ̀n rẹ yóò jẹ́ bákan náà. Ènìyàn 70 kg kan ní ìwúwo 687 N lórí Ilẹ̀ Ayé ṣùgbọ́n 114 N péré lórí Òṣùpá—síbẹ̀ ìwọ̀n rẹ̀ ṣì jẹ́ 70 kg.

Ní May 20, 2019 (Ọjọ́ Ìwọ̀n Àgbáyé), a tún túmọ̀ kílógíráàmù pẹ̀lú lílo ìdúróṣinṣin Planck (h = 6.62607015 × 10⁻³⁴ J⋅s). Èyí mú kí kílógíráàmù ṣeé ṣe láti ṣe àtúnbí níbikíbi nínú àgbáálá ayé, èyí sì fòpin sí ìgbẹ́kẹ̀lé ọdún 130 lórí ohun èlò kan.

Kárààtì (200 mg) gba orúkọ rẹ̀ látinú irúgbìn carob, èyí tí àwọn oníṣòwò àtijọ́ lò gẹ́gẹ́ bí ìwọ̀n ìṣedọ́gba nítorí ìwọ̀n wọn tó rí bákan náà gan-an. Ọ̀rọ̀ náà 'kárààtì' wá látinú ọ̀rọ̀ Gíríìkì 'keration' (irúgbìn carob).

Òkúta (14 pounds = 6.35 kg) ṣì wà ní lílo fún ìwúwo ara ní UK àti Ireland. Ó bẹ̀rẹ̀ láti ìgbà àárín gbùngbùn ayé ní England nígbà tí àwọn oníṣòwò lo àwọn òkúta tí a gbé kalẹ̀ láti díwọ̀n àwọn ọjà. 'Òkúta' jẹ́ òkúta kan tí wọ́n pa mọ́ fún ìdíwọ̀n!

A ṣe ètò oníwọ̀n kí 1 lítà omi = 1 kílógíráàmù (ní 4°C). Ìbáṣepọ̀ tó dára yìí túmọ̀ sí pé 1 mílílítà omi = 1 gíráàmù, èyí sì mú kí ìyípadà láàárín ìwọ̀n àti ìwọ̀n jẹ́ ohun kékeré fún àwọn ìṣirò tó dá lórí omi.

• Ìwọ̀n Ìwọ̀n Átọ̀mù (u/amu)

  1/12 ìwọ̀n átọ̀mù carbon-12 kan (1.66 × 10⁻²⁷ kg). Ó ṣe pàtàkì fún kẹ́mísítirì, físíìsì átọ̀mù, àti baoloji onímoleku.
• Dalton (Da)

  Bákan náà bí amu. A máa ń lo kilodalton (kDa) fún àwọn protein: insulin jẹ́ 5.8 kDa, hemoglobin jẹ́ 64.5 kDa.
• Ìwọ̀n Ègé

  Elẹ́kítírọ́nù: 9.109 × 10⁻³¹ kg | Pùròtọ́ọ̀nù: 1.673 × 10⁻²⁷ kg | Níútírọ́ọ̀nù: 1.675 × 10⁻²⁷ kg (àwọn iye CODATA 2018)

• Ìwọ̀n Ilẹ̀ Ayé (M⊕)

  5.972 × 10²⁴ kg - A lò ó láti fi àwọn pílánẹ́ẹ̀tì àjèjì tó jọra pẹ̀lú ilẹ̀ ayé wé
• Ìwọ̀n Oòrùn (M☉)

  1.989 × 10³⁰ kg - Ìwọ̀n fún àwọn ìwọ̀n ìràwọ̀, àwọn ihò dúdú, àti àwọn ìwọ̀n gálásì

Ìwọ̀n ìwọ̀n quantum nínú ẹ̀kọ́ quantum mechanics, tí a rí láti àwọn ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀.

2.176434 × 10⁻⁸ kg ≈ 21.76 microgram - nǹkan bí ìwọ̀n ẹyin ìdun kan (CODATA 2018)

Ṣékélì Mesopotámíà (ọkà bàálì 180) di ìwúwo àkọ́kọ́ tí a kọ sílẹ̀

A lo deben ti Íjíbítì (91g) fún àwọn irin iyebíye àti ìṣòwò bàbà

A fi tálẹ́ńtì Bíbélì (34 kg) àti ṣékélì (11.4g) lélẹ̀ fún tẹ́ḿpìlì àti ìṣòwò

A gbé mina ti Gíríìkì (431g) àti tálẹ́ńtì (25.8 kg) kalẹ̀ ní àwọn ìlú-ìpínlẹ̀

A dá libra ti Róòmù (327g) sílẹ̀—ìbẹ̀rẹ̀ àbùdá 'lb' àti pound ti òde òní

A fi Pound Ilé Gogoro (350g) lélẹ̀ ní England fún ṣíṣe owó

Ètò Avoirdupois yọjú fún ìṣòwò gbogbogbòò (pound ti òde òní = 454g)

A gbé ètò Troy kalẹ̀ fún àwọn irin iyebíye (ounce troy = 31.1g)

Ìyípadà Faransé dá kílógíráàmù sílẹ̀ gẹ́gẹ́ bí ìwọ̀n lítà 1 omi ní 4°C

A dá 'Kilogramme des Archives' (sílindà platinum) sílẹ̀ gẹ́gẹ́ bí ìwọ̀n àkọ́kọ́

Orílẹ̀-èdè 17 fọwọ́ sí Àdéhùn Mítà, tí ó fi ètò oníwọ̀n àgbáyé lélẹ̀

Àpẹẹrẹ Kílógíráàmù Àgbáyé (IPK / Le Grand K) di ìwọ̀n àgbáyé

Àdéhùn àgbáyé lórí yáàdì àti pound: 1 lb jẹ́ 0.45359237 kg gan-an

UK gbà ètò oníwọ̀n ní ìjọba (bó tilẹ̀ jẹ́ pé òkúta ṣì wà fún ìwúwo ara)

BIPM pinnu láti tún túmọ̀ kílógíráàmù pẹ̀lú lílo àwọn ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀

A tún túmọ̀ kílógíráàmù pẹ̀lú lílo ìdúróṣinṣin Planck—'Le Grand K' fẹ̀yìntì lẹ́yìn ọdún 130

Gbogbo SI ìwọ̀n wá dá lórí àwọn ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀ ìṣẹ̀dá—kò sí ohun àlùmọ́ọ́nì

• Catty/Jin (斤) - 604.79 g: àwọn ọjà China, Taiwan, Hong Kong, Gúúsù Ìlà Oòrùn Éṣíà
• Kin (斤) - 600 g: Japan, èyí tó bá catty mu pẹ̀lú ètò oníwọ̀n
• Tahil/Tael (両) - 37.8 g: ìṣòwò wúrà Hong Kong, oògùn ìbílẹ̀
• Picul/Dan (担) - 60.5 kg: àwọn ohun ọ̀gbìn, àwọn ọjà tí a kò pa pọ̀
• Viss (ပိဿ) - 1.63 kg: àwọn ọjà àti ìṣòwò Myanmar

• Tola (तोला) - 11.66 g: ohun ọ̀ṣọ́ wúrà, oògùn ìbílẹ̀, tí wọ́n ṣì ń lò púpọ̀
• Seer (सेर) - 1.2 kg: àwọn ọjà àgbègbè, ó yàtọ̀ gẹ́gẹ́ bí ibi tí ó wà
• Maund (मन) - 37.32 kg: àwọn ohun ọ̀gbìn, ìṣòwò púpọ̀

Tola ṣì jẹ́ ìwọ̀n fún ìṣòwò wúrà ní India, Pakistan, Nepal, àti Bangladesh

• Livre - 489.5 g: pound Faransé (kí ó tó di oníwọ̀n)
• Pfund - 500 g: pound Jámánì (tí a ti mú bá oníwọ̀n mu báyìí)
• Pud (пуд) - 16.38 kg: ìwúwo àtijọ́ Rọ́ṣíà
• Funt (фунт) - 409.5 g: pound Rọ́ṣíà

• Arroba (@) - 11.5 kg: Spain, Latin America (waini, epo, ọkà)
• Libra - 460 g: pound Sípéènì/Pọ́túgàlì
• Quintal - 46 kg: àwọn ọjà oko tí a kò pa pọ̀, 4 arrobas

• Gerah (גרה) - 0.57 g: ìwọ̀n kékeré jù lọ, 1/20 ti ṣékélì kan
• Bekah (בקע) - 5.7 g: ìdajì ṣékélì, owó orí tẹ́ḿpìlì
• Ṣékélì (שקל) - 11.4 g: owó àti ìwọ̀n ìwúwo àtijọ́

Ṣékélì ibi mímọ́ jẹ́ ìwọ̀n ìwúwo tó péye tí àwọn aláṣẹ tẹ́ḿpìlì ń pa mọ́ fún àwọn ọrẹ ìsìn àti ìdájọ́ òdodo nínú ìṣòwò

• Mina (μνᾶ) - 431 g: ìwúwo ìṣòwò, 100 drachma
• Tálẹ́ńtì (τάλαντον) - 25.8 kg: àwọn ìṣòwò ńlá, owó ìṣìnà, 60 mina

Tálẹ́ńtì kan dúró fún nǹkan bí ìwọ̀n omi tó pọ̀ tó láti fi kún inú ìgò amphora kan (lítà 26)

• As - 327 mg: owó bàbà, ìwúwo kékeré jù lọ tó wúlò
• Uncia - 27.2 g: 1/12 ti libra, ìbẹ̀rẹ̀ 'ounce' àti 'inch'
• Libra - 327 g: pound Róòmù, ìbẹ̀rẹ̀ àbùdá 'lb'

A pín libra sí uncia 12, èyí sì fi àṣà duodecimal (ìpìlẹ̀ 12) lélẹ̀ tó fara hàn nínú àwọn pound/ounce àti ẹsẹ̀/inch

Ìpéye ìlànà ìṣe oúnjẹ yàtọ̀ gẹ́gẹ́ bí àgbègbè: US lo ife/pound, Europe lo gram, àwọn ilé ìdáná ọ̀jọ̀gbọ́n lo gram/ounce fún ìdúróṣinṣin.

• Sísè: àṣìṣe 1% nínú ìwúkàrà lè ba búrẹ́dì jẹ́ (gram ṣe pàtàkì)
• Ìdarí ìpín: 4 oz (113g) ẹran, 2 oz (57g) ìpín wàrà
• Ìṣe oúnjẹ onímoleku: ìpéye mílígíráàmù fún àwọn èròjà tó ń mú kí oúnjẹ le

Ìlànà ìwọ̀n oògùn nílò ìpéye tó ga. Àwọn àṣìṣe mílígíráàmù lè pa á; ìpéye microgram máa ń gba ẹ̀mí là.

• Tábúlẹ́ẹ̀tì: Aspirin 325 mg, Fítámì D 1000 IU (25 µg)
• Abẹ́rẹ́: A máa ń díwọ̀n insulin ní àwọn ìwọ̀n, ìwọ̀n adrenaline 0.3-0.5 mg
• Àwọn ọmọdé: Ìlànà ìwọ̀n ní kg ìwúwo ara (fún àpẹẹrẹ, 10 mg/kg)

Ìwúwo pinnu àwọn owó gbígbé, agbára ọkọ̀, àti àwọn owó ilé iṣẹ́ aṣọ́bodè. A sábà máa ń lo ìwúwo oníwọ̀n (volumetric).

• Ẹrù afẹ́fẹ́: A máa ń gba owó fún kg kọ̀ọ̀kan, ìwúwo tó péye ṣe pàtàkì fún ìṣirò epo
• Ilé Ìfìwéránṣẹ́: USPS ounces, Europe grams, àgbáyé kg
• Gbigbe àpótí: Àwọn tọ́ọ̀nù oníwọ̀n (1000 kg) fún agbára ẹrù

Ounce Troy fún àwọn irin, kárààtì fún àwọn òkúta. Ìwúwo tó péye pinnu iye ẹgbẹẹgbẹ̀rún dọ́là.

• Wúrà: A máa ń tà á fún ounce troy kan (oz t), ìjẹ́mímọ́ ní kárààtì (kì í ṣe kárààtì)
• Dáyámọ́ǹdì: A máa ń sọ iye wọn ní ìlọ́po méjì gẹ́gẹ́ bí ìwúwo kárààtì (1 ct vs 2 ct)
• Pàpà: A máa ń díwọ̀n wọn ní gráin (50 mg) tàbí momme (3.75 g) ní Japan

Kẹ́mísítirì onítúpalẹ̀ nílò ìpéye láti mílígíráàmù dé microgram. A máa ń ṣàtúnṣe àwọn òṣùwọ̀n sí 0.0001 g.

• Ìtúpalẹ̀ kẹ́míkà: àwọn àpẹẹrẹ mílígíráàmù, ìjẹ́mímọ́ 99.99%
• Baoloji: àwọn àpẹẹrẹ DNA/protein microgram, ìfọ̀rọ̀rora nanogram
• Ìwọ̀n: àwọn ìwọ̀n àkọ́kọ́ tí a ń pa mọ́ sí àwọn ilé ìṣeré orílẹ̀-èdè (±0.000001 g)

Láti àwọn ohun èlò amáyédẹrùn dé àwọn ọjà tí a ti parí, ìwúwo pinnu àwọn owó gbígbé, yíyan ọkọ̀, àti àwọn ìlànà ìbójútó.

• Gbigbe ọkọ̀ akẹ́rù: ààlà 80,000 lb ní US, 40,000 kg (44 tọ́ọ̀nù) ní Europe
• Ọkọ̀ òfuurufú: ìwúwo èrò + ẹrù máa ń nípa lórí ìṣirò epo
• Iṣẹ́ ọnà: ìwúwo àwọn èròjà fún iṣẹ́ ẹ̀rọ ilé

Àwọn ìwọ̀n ìwúwo ṣe pàtàkì fún ìkórè irè oko, ìṣàkóso ẹran ọ̀sìn, ìṣòwò ọjà, àti pínpín oúnjẹ.

• Ìṣòwò irè oko: ìwúwo bushel (àlìkámà 60 lb, àgbàdo 56 lb, sóyà 60 lb)
• Ẹran ọ̀sìn: ìwúwo ẹran pinnu iye ọjà àti ìwọ̀n oògùn
• Ajílẹ̀: ìwọ̀n ìlò ní kg/hẹ́kítà tàbí lb/acre

Ìtọpa ìwúwo ara, àwọn ìwọ̀n ohun èlò, àti àwọn ẹgbẹ́ ìwúwo ìdíje nílò ìwọ̀n tó péye.

• Àwọn ẹgbẹ́ ìwúwo: Boxing/MMA ní pounds (US) tàbí kilograms (àgbáyé)
• Ìpìlẹ̀ ara: ìtọpa àwọn ìyípadà ìwọ̀n iṣan/ọ̀rá pẹ̀lú ìpéye 0.1 kg
• Ohun èlò: àwọn pélébé barbell tí a gbé kalẹ̀ (20 kg/45 lb, 10 kg/25 lb)

• Mọ ìpéye rẹ: sísè oúnjẹ gba àṣìṣe 5%, ilé iṣẹ́ oògùn nílò 0.1%
• Lóye àyíká: ìwúwo ara ní òkúta (UK) tàbí pounds (US) vs. kg (sáyẹ́ǹsì)
• Lo àwọn ìwọ̀n tó tọ́: kárààtì fún àwọn ohun ọ̀ṣọ́, ounce troy fún wúrà, ounce déédé fún oúnjẹ
• Ṣàyẹ̀wò àwọn ìwọ̀n àgbègbè: tọ́ọ̀nù US (2000 lb) vs. tọ́ọ̀nù UK (2240 lb) vs. tọ́ọ̀nù oníwọ̀n (1000 kg)
• Ṣàyẹ̀wò ìwọ̀n oògùn: ṣàyẹ̀wò mg vs. µg ní ìgbà méjì (ìyàtọ̀ 1000x!)
• Ṣàkíyèsí ìwọ̀n: 1 lb ìyẹ́ = 1 lb òjé ní ìwọ̀n, kì í ṣe ní ìwọ̀n

• Ríru ounce troy (31.1g) pọ̀ pẹ̀lú ounce déédé (28.3g) - àṣìṣe 10%
• Lílo tọ́ọ̀nù tí kò tọ́: fífi ránṣẹ́ sí UK pẹ̀lú tọ́ọ̀nù US (ìwúwo kéré sí 10%)
• Ríru kárààtì (ìwúwo ohun ọ̀ṣọ́ 200mg) pọ̀ pẹ̀lú kárààtì (ìjẹ́mímọ́ wúrà) - ó yàtọ̀ pátápátá!
• Àṣìṣe onípele mẹ́wàá: 1.5 kg ≠ 1 lb 5 oz (ó jẹ́ 3 lb 4.9 oz)
• Gbígbàgbọ́ pé pound = 500g (ó jẹ́ 453.59g, àṣìṣe 10%)
• Gbígbàgbé pé òkúta jẹ́ 14 lb, kì í ṣe 10 lb (ìwúwo ara UK)

Ìwọ̀n ni iye ohun (kg); ìwúwo ni agbára ìwọ̀n fà lórí ìwọ̀n yẹn (newton). Àwọn òṣùwọ̀n sábà máa ń sọ àwọn ìwọ̀n ìwọ̀n nípa ṣíṣe ìṣàtúnṣe fún ìwọ̀n fà Ilẹ̀ Ayé.

Ounce déédé kan jẹ́ 28.349523125 g (1/16 lb). Ounce troy tí a lò fún àwọn irin iyebíye jẹ́ 31.1034768 g. Má ṣe rú wọn pọ̀ láé.

Bẹ́ẹ̀ kọ́. Tọ́ọ̀nù US (kékeré) = 2000 lb (907.18474 kg). Tọ́ọ̀nù UK (gígùn) = 2240 lb (1016.0469 kg). Tọ́ọ̀nù oníwọ̀n (tonne, t) = 1000 kg.

Kárààtì (ct) jẹ́ ìwọ̀n ìwọ̀n fún àwọn ohun ọ̀ṣọ́ (200 mg). Kárààtì (K) máa ń díwọ̀n ìjẹ́mímọ́ wúrà (24K = wúrà tó mọ́).

Ṣàyẹ̀wò àmì ìwọ̀n nígbà gbogbo. 1 mg = 1000 µg. Nínú ìṣègùn, a máa ń kọ microgram nígbà míràn sí mcg láti dín ewu àṣìṣe ìkàwé kù.

Wọ́n máa ń díwọ̀n agbára, wọ́n sì máa ń fi ìwọ̀n hàn nípa gbígbàgbọ́ pé ìwọ̀n fà tó wà níbẹ̀ jẹ́ (≈9.80665 m/s²). Lórí Òṣùpá, òṣùwọ̀n kan náà yóò fi iye ọ̀tọ̀ hàn, àyàfi tí a bá tún un ṣàtúnṣe.

Àṣà àti àwọn ìlànà àgbáyé: ìṣòwò irin iyebíye máa ń lo ounce troy; àwọn ohun ọ̀ṣọ́ máa ń lo kárààtì fún ìpéye tó ga jù.

A sábà máa ń sọ iye ẹrù àgbáyé ní kílógíráàmù tàbí tọ́ọ̀nù oníwọ̀n. Ṣàyẹ̀wò bóyá àwọn òfin ìwúwo oníwọ̀n kan àwọn àpò.