Ìṣirò BMI
Ṣe ìṣirò Atọ́ka Ìwọ̀n Ara rẹ kí o sì ṣàwárí ìwọ̀n ìwúwo tí ó dára jùlọ fún ọ
Bí a Ṣe Lè Lo Ìṣirò BMI
- Yan ètò ìwọ̀n tí o fẹ́ràn (Metric tàbí Imperial)
- Tẹ ìwúwo rẹ sílẹ̀ ní kilogram (kg) tàbí pound (lbs)
- Tẹ gíga rẹ sílẹ̀ ní centimita (cm) tàbí ẹsẹ̀ àti ìka
- BMI rẹ yóò jẹ́ ṣíṣe ìṣirò fúnra rẹ̀ yóò sì fi hàn pẹ̀lú ẹ̀ka rẹ
- Wo ààyè ìwúwo rẹ tí ó dárajùlọ ní ìbámu pẹ̀lú àwọn iye BMI tí ó dára fún ìlera
Kí ni BMI?
Atọ́ka Ìwọ̀n Ara (BMI) jẹ́ ìwọ̀n tí a ń lò lọ́pọ̀ ìgbà tó so ìwúwo rẹ pọ̀ mọ́ gíga rẹ. Ó fún ni ní ìwọ̀n nọ́mbà tó rọrùn láti pín ènìyàn sí ẹ̀ka bóyá ẹni náà kéré ní ìwúwo, ó ní ìwúwo tó dára, ó pọ̀ ní ìwúwo, tàbí ó sanra jù. Bó tilẹ̀ jẹ́ pé BMI jẹ́ irinṣẹ́ àyẹ̀wò tó wúlò, ó yẹ kí a lò ó pẹ̀lú àwọn ìgbéléwọ̀n mìíràn fún àwòrán ìlera tó péye.
Metric
BMI = ìwúwo (kg) / gíga² (m²)
Imperial
BMI = (ìwúwo (lbs) / gíga² (in²)) × 703
Lóye Àwọn Ẹ̀ka BMI
Ìwúwo Kéré (BMI < 18.5)
Ó lè fi hàn pé kò sí oúnjẹ tó péye, àwọn àìsàn tó jẹ mọ́ oúnjẹ jíjẹ, tàbí àwọn ìṣòro ìlera mìíràn. Kan sí oníṣègùn.
Ìwúwo Dára (BMI 18.5-24.9)
Ó fi hàn pé ìwúwo wà láàrin ààyè ìlera tó ní ewu ìṣòro ìlera tó kéré jù.
Ìwúwo Pọ̀jù (BMI 25-29.9)
Ó lè fi kún ewu àwọn àìsàn. Gbìyànjú láti yí ọ̀nà ìgbésí ayé padà láti ní ìwúwo tó dára fún ìlera.
Sísanra Jù (BMI ≥ 30)
Ewu àwọn àìsàn tó le koko pọ̀ sí i gidigidi. A gba ọ níyànjú láti rí oníṣègùn.
Àwọn Òótọ́ àti Àkọsílẹ̀ Ìyanu nípa BMI
Ìbẹ̀rẹ̀ Ìtàn
BMI jẹ́ dídá sílẹ̀ ní ọdún 1832 látọwọ́ onímọ̀ ìṣirò ará Belgium kan, Adolphe Quetelet, tí orúkọ àkọ́kọ́ rẹ̀ jẹ́ Quetelet Index. A kò lò ó fún sísanra jù títí di àwọn ọdún 1970!
Ìṣàwárí Ojú Sánmà
NASA ń lo àwọn ìṣirò BMI tí a yí padà fún àwọn awalẹ̀pìpọ̀ nítorí pé àìsí òòfà ilẹ̀ ń nípa lórí ìwọ̀n iṣan àti ìwọ̀n egungun ní ọ̀nà tó yàtọ̀ sí ti orí Ilẹ̀ Ayé.
Ìjọba Àwọn Ẹranko
Àwọn ẹja ńlá aláwọ̀ búlúù ní BMI tó tó 10-15, nígbà tí àwọn ẹyẹ hummingbirds yóò ní BMI tó ju 40 lọ tí a bá lo ìwọ̀n ènìyàn - èyí tó fi hàn pé ìdí tí àwọn ìwọ̀n tó jẹ mọ́ irú ọ̀wọ́ kọ̀ọ̀kan fi ṣe pàtàkì!
Àwọn Ìyàtọ̀ Káàkiri Àgbáyé
Ìpíndọ́gba BMI yàtọ̀ púpọ̀ káàkiri àgbáyé: láti 21.6 ní Ethiopia sí 34.6 ní àwọn erékùṣù Pacific kan, èyí tó jẹ́ àbájáde àwọn ohun àjogúnbá, oúnjẹ, àti ọ̀nà ìgbésí ayé.
Ipa Imọ̀-Ẹ̀rọ
Àwọn fóònù alágbèéká ìgbàlódé lè díwọ̀n BMI nípa lílo ìmọ̀-ẹ̀rọ kámẹ́rà nípa ṣíṣe àyẹ̀wò àwọn ìrísí ojú àti àwọn ìpín ara pẹ̀lú ìpéye 85%!
Ìwòye Ìtàn
Nínú iṣẹ́ ọnà Renaissance, BMI tí ó dárajùlọ tí a fi hàn jẹ́ nǹkan bí 20-22, èyí tó bá àwọn àbá lórí ààyè ìlera ti òde òní mu lọ́nà ìyanu.
Àwọn Ìmọ̀ràn Pàtàkì fún Ìlera
Àwọn Ààlà BMI
BMI kò ka ìwọ̀n iṣan, ìwọ̀n egungun, tàbí ìṣètò ara sí. Àwọn eléré ìdárayá lè ní BMI tó ga bó tilẹ̀ jẹ́ pé wọ́n ní ìlera tó dára.
Àwọn Ohun tó yẹ kí a rò nípa Ọjọ́ Orí
Àwọn ààyè BMI jẹ́ fún àwọn àgbàlagbà (18+). Àwọn ọmọdé àti ọ̀dọ́langba ní àwọn àtẹ ìpín BMI tó yàtọ̀.
Lò ó gẹ́gẹ́ bí Irinṣẹ́ Àyẹ̀wò
BMI jẹ́ ọ̀kan lára àwọn atọ́ka ìlera. So ó pọ̀ mọ́ ìyíká ìbàdí, ìpín ọ̀rá ara, àti àwọn ìgbéléwọ̀n ìṣègùn.
Ìgbésí Ayé Ìlera
Do jú kọ oúnjẹ tó péye, eré ìmárale déédéé, oorun tó tó, àti ìṣàkóso wàhálà láìka BMI sí.
BMI Nípa Ìtàn
1832
Ará Belgium, Adolphe Quetelet, dá Quetelet Index (tó di BMI nígbà tó yá) sílẹ̀ láti kẹ́kọ̀ọ́ nípa àwọn ìpín ara ènìyàn
1972
Onímọ̀ nípa ẹ̀kọ́ ìṣiṣẹ́ ara ará Amẹ́ríkà, Ancel Keys, lo ọ̀rọ̀ náà ‘Body Mass Index’ ó sì gba lílo rẹ̀ nínú iṣẹ́ ìṣègùn níyànjú
1985
Àjọ Ìlera Àgbáyé gbé àwọn ìlànà ìpín sí ẹ̀ka BMI káríayé kalẹ̀ tí a ṣì ń lò títí di òní
1995
Àwọn ìṣirò BMI àkọ́kọ́ fara hàn lórí Íńtánẹ́ẹ̀tì àkọ́kọ́, tó mú kí àwọn ìṣirò náà wà lárọ̀ọ́wọ́tó fún gbogbo ènìyàn
2000s
Ìyípadà ìlera oní-nọ́mbà mú ìtọpasẹ̀ BMI wá sí orí àwọn fóònù alágbèéká àti àwọn ohun èlò eré ìmárale káàkiri àgbáyé
2010s
AI àti ìran kọ̀ǹpútà jẹ́ kí a lè díwọ̀n BMI láti inú àwọn àwòrán, èyí tó yí ìtọ́jú ìlera padà pátápátá
BMI àti Ẹ̀yà - Àwọn Ìyàtọ̀ Pàtàkì
Àwọn ààlà BMI lè yàtọ̀ púpọ̀ láàrin àwọn oríṣiríṣi ẹ̀yà nítorí àwọn ìyàtọ̀ àjogúnbá nínú ìṣètò ara, ìwọ̀n iṣan, àti bí ọ̀rá ṣe pín sí ara.
Àwọn ènìyàn ilẹ̀ Asia
Àwọn ewu ìlera lè pọ̀ sí i ní BMI ≥23 dípò 25
Wọ́n sábà máa ń ní ìpín ọ̀rá ara tó ga jù ní àwọn iye BMI tó kéré jù
Ará Erékùṣù Pacific
Àwọn ààlà BMI tó ga jù lè yẹ
Ní ìbámu pẹ̀lú ìṣẹ̀dá, wọ́n ní eegun àti iṣan tó tóbi jù
Ará ilẹ̀ Adúláwọ̀
Wọ́n lè ní iṣan tó pọ̀ jù ní BMI kan náà
Wọ́n sábà máa ń ní eegun àti iṣan tó lágbára jù
Àwọn Àgbàlagbà (65+)
BMI tó ga díẹ̀ lè dáàbò bò wọ́n
Ìwúwo díẹ̀ sí i lè pèsè àfikún nígbà àìsàn
Àwọn Yíyan sí BMI & Àwọn Ìwọ̀n Àfikún
Bó tilẹ̀ jẹ́ pé BMI wúlò, gbígbé e pọ̀ pẹ̀lú àwọn ìwọ̀n mìíràn ń fún ni ní àwòrán ìlera tó péye jù.
Ìpín Ìbàdí-sí-Ìdí
Atọ́ka tó dára jù nípa bí ọ̀rá ikùn ṣe pín sí ara àti ewu àrùn ọkàn
Àǹfààní: Ó ń ṣàwárí àwọn ìrísí ara ‘ápù’ àti ‘péà’ àti àwọn ewu ìlera tó tan mọ́ ọn
Ìpín Ọ̀rá Ara
Ó ń ya ìwọ̀n iṣan àti ọ̀rá sọ́tọ̀ pẹ̀lú ìpéye tó ju BMI lọ
Àǹfààní: Ó ṣe pàtàkì fún àwọn eléré ìdárayá àti àwọn tó ń kọ́ ara pẹ̀lú iṣan tó pọ̀
Ìyíká Ìbàdí
Ìwọ̀n tó rọrùn fún ewu sísanra ní ìbàdí
Àǹfààní: Asọtẹ́lẹ̀ tó lágbára fún ewu àrùn àtọ̀gbẹ àti àrùn ọkàn
Atọ́ka Ìrísí Ara (ABSI)
Ìwọ̀n tó gbòòrò tó so BMI pọ̀ mọ́ ìyíká ìbàdí
Àǹfààní: Asọtẹ́lẹ̀ ewu ikú tó dára jù BMI nìkan lọ
Àwọn Ìgbésẹ̀ Rẹ Tí ó Kàn - Àwọn Ètò Ìgbésẹ̀ Tí a ṣe fún Ọ
Ní ìbámu pẹ̀lú ẹ̀ka BMI rẹ, èyí ni àwọn ìgbésẹ̀ pàtó, tí a lè gbé tí o lè gbé lónìí.
Ètò Ìgbésẹ̀ fún Ìwúwo Kéré
Àwọn Ìgbésẹ̀ Kánjúkánjú
- Kan sí oníṣègùn láti yọ àwọn àìsàn abẹ́lẹ̀ kúrò
- Tọpinpin iye kálórì tí o ń jẹ lójoojúmọ́ fún ọ̀sẹ̀ kan
- Fi àwọn oúnjẹ tó ní kálórì púpọ̀ kún un: èpà, avocado, òróró olifi
Ìgbà Díẹ̀ (oṣù 1-3)
- Pàdé onímọ̀ nípa oúnjẹ tó forúkọ sílẹ̀ fún ètò oúnjẹ tó bá ọ mu
- Gbìyànjú láti ṣe eré ìmárale láti fi kọ́ iṣan láìséwu
- Máa ṣàyẹ̀wò bí ìwúwo rẹ ṣe ń pọ̀ sí i lóṣooṣù (gbìyànjú láti fi pọǹ-ùn kan sí méjì kún un lọ́sẹ̀)
Ìgbà Pípẹ́ (oṣù 6+)
- Gbé àwọn ọ̀nà oúnjẹ jíjẹ tó dúró pẹ́ kalẹ̀ fún ìtọ́jú
- Ṣe àyẹ̀wò ìlera déédéé láti bojú tó ìlera gbogbogbòò
- Kọ́ nẹ́tíwọọ̀kì ìrànlọ́wọ́ fún ìtọ́jú ìwúwo tí ó dára fún ìlera
Ètò Ìgbésẹ̀ fún Ìwúwo Dára
Àwọn Ìgbésẹ̀ Kánjúkánjú
- Ṣe ayẹyẹ ìtọ́jú ìwúwo tí ó dára fún ìlera!
- Máa bá àwọn ìwà ìgbésí ayé ìlera rẹ lọ
- Máa ṣàyẹ̀wò ìwúwo rẹ lóṣooṣù láti kíyè sí àwọn àyípadà ní kùtùkùtù
Ìgbà Díẹ̀ (oṣù 1-3)
- Do jú kọ ìlera àti okun gbogbogbòò, kì í ṣe ìwúwo nìkan
- Dán àwọn ìlànà ìṣe oúnjẹ àti àwọn ìgbòkègbodò ìlera tuntun wò
- Gbìyànjú láti ṣe àyẹ̀wò ìṣètò ara fún àwòrán tó péye
Ìgbà Pípẹ́ (oṣù 6+)
- Máa ṣe eré ìmárale déédéé (iṣẹ́jú 150+ lọ́sẹ̀)
- Ṣe àyẹ̀wò ìlera ọdọọdún fún ìlera tó péye
- Pín àwọn ìwà ìlera rẹ pẹ̀lú ẹbí àti àwọn ọ̀rẹ́
Ètò Ìgbésẹ̀ fún Ìwúwo Pọ̀jù
Àwọn Ìgbésẹ̀ Kánjúkánjú
- Gbé góńgó àkọ́kọ́ tó ṣeé ṣe kalẹ̀: pàdánù 5-10% ìwúwo rẹ lọ́wọ́lọ́wọ́
- Bẹ̀rẹ̀ sí í kọ ìwé ìrántí oúnjẹ láti mọ àwọn ọ̀nà oúnjẹ jíjẹ
- Bẹ̀rẹ̀ pẹ̀lú ìrìn iṣẹ́jú 10-15 lójoojúmọ́
Ìgbà Díẹ̀ (oṣù 1-3)
- Gbìyànjú láti pàdánù pọǹ-ùn kan sí méjì lọ́sẹ̀ nípa dídín kálórì kù
- Fi kún iṣẹ́ ṣíṣe ara sí iṣẹ́jú 30, ọjọ́ 5 lọ́sẹ̀
- Fi omi tàbí àwọn ohun mímu mìíràn tó ní kálórì díẹ̀ rọ́pò àwọn ohun mímu tó ní kálórì púpọ̀
Ìgbà Pípẹ́ (oṣù 6+)
- Gbé àwọn ìwà oúnjẹ jíjẹ tó dúró pẹ́ kalẹ̀ fún ìtọ́jú ìwúwo
- Kọ́ iṣan nípa ṣíṣe eré ìmárale ní ìgbà 2-3 lọ́sẹ̀
- Máa ṣàyẹ̀wò déédéé pẹ̀lú oníṣègùn láti bojú tó ìlọsíwájú
Ètò Ìgbésẹ̀ fún Sísanra Jù
Àwọn Ìgbésẹ̀ Kánjúkánjú
- Ṣètò àdéhùn pẹ̀lú oníṣègùn ní ọ̀sẹ̀ yìí
- Bẹ̀rẹ̀ sí í kọ oúnjẹ sílẹ̀ láti mọ àwọn ọ̀nà oúnjẹ jíjẹ rẹ lọ́wọ́lọ́wọ́
- Bẹ̀rẹ̀ pẹ̀lú àwọn ìgbòkègbodò tó rọrùn: ìrìn, wíwẹ̀, tàbí àwọn eré ìmárale lórí àga
Ìgbà Díẹ̀ (oṣù 1-3)
- Bá àwọn oníṣègùn ṣiṣẹ́ pọ̀ fún ètò ìdínkù ìwúwo tó péye
- Gbìyànjú àwọn ètò ìdínkù ìwúwo tí àwọn oníṣègùn ń bójú tó
- Bojú tó àwọn àìsàn abẹ́lẹ̀ èyíkéyìí (àrùn àtọ̀gbẹ, ìdádúró èémí nígbà tó o bá ń sùn)
Ìgbà Pípẹ́ (oṣù 6+)
- Wá gbogbo àwọn ọ̀nà ìtọ́jú, títí kan oògùn tàbí iṣẹ́ abẹ tí ó bá yẹ
- Kọ́ ètò ìrànlọ́wọ́ tó lágbára tó kan ẹbí, àwọn ọ̀rẹ́, àti àwọn oníṣẹ́-ọwọ́
- Do jú kọ àwọn ìlọsíwájú ìlera gbogbogbòò yàtọ̀ sí ìdínkù ìwúwo nìkan
Àwọn Ìtàn Àsọdùn nípa BMI àti Òótọ́
ÌTÀN ÀSỌTẸ́LẸ̀: BMI péye pátápátá fún gbogbo ènìyàn
Òótọ́: BMI jẹ́ irinṣẹ́ àyẹ̀wò tó wúlò ṣùgbọ́n kò ka ìwọ̀n iṣan, ìwọ̀n egungun, tàbí ìṣètò ara sí. Ó yẹ kí a lò ó pẹ̀lú àwọn ìgbéléwọ̀n ìlera mìíràn.
ÌTÀN ÀSỌTẸ́LẸ̀: BMI tó ga jù nígbà gbogbo túmọ̀ sí àìlera
Òótọ́: Àwọn kan tí wọ́n ní BMI tó ga jù nítorí ìwọ̀n iṣan lè jẹ́ aláìsàn nípa ìṣelọ́pọ̀ ara, nígbà tí àwọn kan tó ní BMI déédéé lè ní ewu ìlera nítorí ọ̀rá inú tó pọ̀.
ÌTÀN ÀSỌTẸ́LẸ̀: Àwọn ẹ̀ka BMI jẹ́ bákan náà káàkiri àgbáyé
Òótọ́: Àwọn oríṣiríṣi ẹ̀yà lè ní àwọn ààlà ewu ìlera tó yàtọ̀. Fún àpẹẹrẹ, àwọn ènìyàn ilẹ̀ Asia lè dojú kọ àwọn ewu ìlera tó pọ̀ sí i ní BMI ≥23 dípò 25.
ÌTÀN ÀSỌTẸ́LẸ̀: BMI lè sọ àwọn àbájáde ìlera tó péye tẹ́lẹ̀
Òótọ́: BMI jẹ́ ọ̀kan lára ọ̀pọ̀lọpọ̀ ohun tó ń nípa lórí ìlera. Àwọn ohun àjogúnbá, ipò eré ìmárale, ìwọ̀nba oúnjẹ, wàhálà, oorun, àti àwọn ohun mìíràn tó jẹ mọ́ ọ̀nà ìgbésí ayé ṣe pàtàkì bákan náà.
ÌTÀN ÀSỌTẸ́LẸ̀: Ó yẹ kí o gbìyànjú láti ní BMI tó kéré jù lọ
Òótọ́: Jíjẹ́ ẹni tó kéré ní ìwúwo (BMI < 18.5) ní àwọn ewu ìlera, títí kan ètò ìgbógunti àrùn tó faible, ìpàdánù egungun, àti àwọn ìṣòro ìbímọ. Ààyè ìlera wà fún ìdí pàtàkì.
ÌTÀN ÀSỌTẸ́LẸ̀: Ìṣirò BMI yàtọ̀ fún ọkùnrin àti obìnrin
Òótọ́: BMI ń lo fọ́múlà kan náà fún àwọn méjèèjì, bó tilẹ̀ jẹ́ pé àwọn ọkùnrin sábà máa ń ní iṣan tó pọ̀ jù àti àwọn obìnrin ní ọ̀rá ara tó pọ̀ jù ní BMI kan náà. Ìṣètò ara ẹni kọ̀ọ̀kan yàtọ̀ ju ìpíndọ́gba abo lọ.
Àwọn Ìbéèrè Tí a sábà máa ń béèrè
Ṣé BMI péye fún gbogbo ènìyàn?
BMI jẹ́ atọ́ka gbogbogbòò tó wúlò ṣùgbọ́n ó ní àwọn ààlà. Ó lè má péye fún àwọn eléré ìdárayá, àwọn tó ń kọ́ ara, àwọn aboyún, tàbí àwọn àgbàlagbà.
Kí ni ààyè BMI tó dára fún ìlera?
Fún àwọn àgbàlagbà, a ka BMI láàrin 18.5 àti 24.9 sí èyí tó dára fún ìlera. Síbẹ̀, BMI tó dárajùlọ lè yàtọ̀ síra ní ìbámu pẹ̀lú ọjọ́ orí, abo, àti ẹ̀yà.
Nígbà wo ni mo yẹ kí n máa yẹ BMI mi wò?
Àyẹ̀wò oṣooṣù tó láti bojú tó àwọn àyípadà ìwúwo. Do jú kọ àwọn àṣà láti ìgbà dé ìgbà dípò àwọn ìyípadà ojoojúmọ́.
Ṣé mo lè gbẹ́kẹ̀ lé BMI fún ìwọ̀n iṣan?
Bẹ́ẹ̀ kọ́, BMI kò ya iṣan àti ọ̀rá sọ́tọ̀. Àwọn ènìyàn tó ní iṣan lè ní BMI tó ga bó tilẹ̀ jẹ́ pé wọ́n ní ìpín ọ̀rá ara tó kéré. Gbìyànjú láti ṣe àyẹ̀wò ìṣètò ara.
Kí ni tí BMI mi bá kọjá ààyè déédéé?
Kan sí oníṣègùn fún ìmọ̀ràn tó bá ọ mu. Wọ́n lè ṣe ìgbéléwọ̀n ìlera rẹ gbogbogbòò kí wọ́n sì dámọ̀ràn àwọn ìgbésẹ̀ tó yẹ.
Ṣé BMI ń ka àwọn ìyàtọ̀ ọjọ́ orí sí?
BMI déédéé kò yí padà pẹ̀lú ọjọ́ orí, ṣùgbọ́n àwọn ewu ìlera lè yàtọ̀. Àwọn àgbàlagbà tó ju ọdún 65 lọ lè jàǹfààní láti inú BMI tó ga díẹ̀, nígbà tí àwọn ọmọdé àti ọ̀dọ́langba ń lo àwọn àtẹ ìpín tó jẹ mọ́ ọjọ́ orí.
Kí nìdí tí àwọn eléré ìdárayá fi sábà máa ń ní BMI tó ga?
Iṣan wúwo ju ọ̀rá lọ. Àwọn eléré ìdárayá tó gbajúmọ̀ bí àwọn agbábọ́ọ̀lù NFL lè ní BMI tó ju 30 lọ nígbà tí wọ́n wà ní ìlera pípé. Àyẹ̀wò ìṣètò ara péye jù fún àwọn ènìyàn eléré ìdárayá.
Ṣé a lè ṣe ìṣirò BMI fún àwọn ọmọdé?
Àwọn ọmọdé ń lo àwọn ìpín BMI-fún-ọjọ́-orí dípò àwọn ẹ̀ka àgbàlagbà. A fi BMI ọmọ kan wé ti àwọn mìíràn tí wọ́n jẹ́ ọjọ́ orí àti abo kan náà nípa lílo àwọn àtẹ ìdàgbàsókè CDC.
Ìwé Itọ́kasi Irinṣẹ́ Pípé
Gbogbo irinṣẹ́ 71 tí ó wà lórí UNITS