Oluyipada Itakiti Itanna
Ìdènà Iná: Láti Orí Ìwọ̀n Ìdarí Kọ́ńtọ́ọ̀mù sí Àwọn Ohun Aṣèdènà Pípé
Láti orí àwọn ohun aṣèdarí agbára gíga pẹ̀lú ìdènà iná òdo sí àwọn ohun aṣèdènà tí ó dé ìwọ̀n teraohms, ìdènà iná tàn káàkiri àwọn ìpele agbára 27. Ṣe àwárí ayé amóríyá ti ìwọ̀n ìdènà iná nínú ẹ̀rọ itanna, físíìsì kọ́ńtọ́ọ̀mù, àti sáyẹ́nsì àwọn ohun èlò, kí o sì mọ bí a ṣe ń yí àwọn ìwọ̀n 19+ padà, pẹ̀lú ohms, siemens, àti ìdènà iná kọ́ńtọ́ọ̀mù—láti ìgbà àwárí Georg Ohm ní 1827 sí àwọn ìlànà tí a fi kọ́ńtọ́ọ̀mù ṣèdájọ́ ní 2019.
Àwọn Ìpìlẹ̀ Ìdènà Iná
Kí Ni Ìdènà Iná?
Ìdènà iná ń tako ṣíṣàn agbára iná, gẹ́gẹ́ bí ìtakora fún iná. Ìdènà iná tó ga jùlọ = ó ṣòro fún agbára iná láti sàn. A ń díwọ̀n rẹ̀ ní ohms (Ω). Gbogbo ohun èlò ló ní ìdènà iná—àní àwọn wáyà pàápàá. Ìdènà iná òdo wà nínú àwọn ohun aṣèdarí agbára gíga nìkan.
- 1 ohm = 1 volt fún ampere (1 Ω = 1 V/A)
- Ìdènà iná ń pààlà sí agbára iná (R = V/I)
- Àwọn aṣèdarí: R kékeré (bàbà ~0.017 Ω·mm²/m)
- Àwọn aṣèdènà: R gíga (rọ́bà >10¹³ Ω·m)
Ìdènà Iná vs Ìdarí
Ìdarí (G) = 1/Ìdènà Iná. A ń díwọ̀n rẹ̀ ní siemens (S). 1 S = 1/Ω. Ọ̀nà méjì láti ṣàpèjúwe ohun kan náà: ìdènà iná gíga = ìdarí kékeré. Lo èyíkéyìí tí ó bá rọrùn!
- Ìdarí G = 1/R (siemens)
- 1 S = 1 Ω⁻¹ (ìlọ́po méjì)
- R gíga → G kékeré (àwọn aṣèdènà)
- R kékeré → G gíga (àwọn aṣèdarí)
Ìgbára-ẹni-lé Ìwọ̀n Ìgbóná
Ìdènà iná ń yí padà pẹ̀lú ìwọ̀n ìgbóná! Àwọn irin: R ń pọ̀ sí i pẹ̀lú ooru (ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná rere). Àwọn aṣèdarí díẹ̀: R ń dínkù pẹ̀lú ooru (òdì). Àwọn aṣèdarí agbára gíga: R = 0 nísàlẹ̀ ìwọ̀n ìgbóná pàtàkì.
- Àwọn irin: +0.3-0.6% fún °C (bàbà +0.39%/°C)
- Àwọn aṣèdarí díẹ̀: ń dínkù pẹ̀lú ìwọ̀n ìgbóná
- Àwọn NTC thermistors: ìbáṣepọ̀ òdì
- Àwọn aṣèdarí agbára gíga: R = 0 nísàlẹ̀ Tc
- Ìdènà Iná = ìdènà sí agbára iná (1 Ω = 1 V/A)
- Ìdarí = 1/ìdènà iná (a ń díwọ̀n rẹ̀ ní siemens)
- Ìdènà iná tó ga jùlọ = agbára iná díẹ̀ fún ìwọ̀n agbára kan náà
- Ìwọ̀n ìgbóná ń nípa lórí ìdènà iná (àwọn irin R↑, àwọn aṣèdarí díẹ̀ R↓)
Ìtànkálẹ̀ Ìwọ̀n Ìdènà Iná
Àwọn Ìdánwò Àkọ́kọ́ Pẹ̀lú Iná (1600-1820)
Kí a tó mọ nípa ìdènà iná, àwọn onímọ̀ sáyẹ́nsì dojú kọ ìṣòro láti ṣàlàyé ìdí tí agbára iná fi yàtọ̀ nínú àwọn ohun èlò ọ̀tọ̀ọ̀tọ̀. Àwọn bátìrì àkọ́kọ́ àti àwọn ohun èlò ìwọ̀n aláìpé ti fi ìpìlẹ̀ lélẹ̀ fún sáyẹ́nsì iná oníwọ̀n.
- 1600: William Gilbert ṣe ìyàtọ̀ láàárín 'àwọn ohun oníná' (àwọn aṣèdènà) àti 'àwọn ohun aláìníná' (àwọn aṣèdarí)
- 1729: Stephen Gray ṣàwárí ìdarí iná vs ìdènà iná nínú àwọn ohun èlò
- 1800: Alessandro Volta ṣẹ̀dá bátìrì—orisun àkọ́kọ́ tí ó gbẹ́kẹ̀lé fún agbára iná tí kò yí padà
- 1820: Hans Christian Ørsted ṣàwárí ẹ̀rọ amúnáwá, tí ó jẹ́ kí a lè mọ agbára iná
- Ṣáájú Ohm: A kíyè sí ìdènà iná ṣùgbọ́n a kò díwọ̀n rẹ̀—agbára iná 'líle' vs 'rírọ̀'
Ìyípadà Òfin Ohm àti Ìbí Ìdènà Iná (1827)
Georg Ohm ṣàwárí ìbáṣepọ̀ oníwọ̀n láàárín ìwọ̀n agbára, agbára iná, àti ìdènà iná. Òfin rẹ̀ (V = IR) jẹ́ ìyípadà ńlá ṣùgbọ́n àwọn onímọ̀ sáyẹ́nsì kọ̀ ọ́ ní àkọ́kọ́.
- 1827: Georg Ohm tẹ ìwé 'Die galvanische Kette, mathematisch bearbeitet' jáde
- Àwárí: Agbára iná bá ìwọ̀n agbára mu, ṣùgbọ́n ó tako ìdènà iná (I = V/R)
- Ìkọ̀sílẹ̀ àkọ́kọ́: Àwùjọ àwọn onímọ̀ físíìsì German pè é ní 'ayékòótọ́ àwọn àlá lásán'
- Ọ̀nà Ohm: Ó lo àwọn ohun èlò onírúurú irin àti àwọn galvanometers oníyípo fún ìwọ̀n pípé
- 1841: Royal Society fún Ohm ní Àmì-ẹ̀yẹ Copley—ìdáláre lẹ́yìn ọdún 14
- Àjogúnbá: Òfin Ohm di ìpìlẹ̀ gbogbo ẹ̀kọ́ ìmọ̀-ẹ̀rọ iná
Àsìkò Ìṣedéédéé (1861-1893)
Bí ìmọ̀-ẹ̀rọ iná ṣe gbòòrò sí i, àwọn onímọ̀ sáyẹ́nsì nílò àwọn ìwọ̀n ìdènà iná tí ó jẹ́ déédéé. A ṣèdájọ́ ohm nípasẹ̀ àwọn ohun èlò físíkàálì ṣáájú àwọn ìlànà kọ́ńtọ́ọ̀mù òde òní.
- 1861: Àjọ British Association gba 'ohm' gẹ́gẹ́ bí ìwọ̀n ìdènà iná
- 1861: B.A. ohm ni a ṣèdájọ́ gẹ́gẹ́ bí ìdènà iná òpó mercury kan tí ó jẹ́ 106 cm × 1 mm² ní 0°C
- 1881: Àpéjọ Àgbáyé Àkọ́kọ́ lórí Iná ní Paris ṣèdájọ́ ohm gbígbéṣẹ́
- 1884: Àpéjọ Àgbáyé pinnu pé ohm = 10⁹ ìwọ̀n ẹ̀rọ amúnáwá CGS
- 1893: Àpéjọ Chicago gba 'mho' (℧) fún ìdarí (ohm tí a kọ sẹ́yìn)
- Ìṣòro: Ìṣedájọ́ tí ó dá lórí mercury kò wúlò—ìwọ̀n ìgbóná, mímọ́ rẹ̀ nípa lórí ìpéye
Ìyípadà Ipa Hall Kọ́ńtọ́ọ̀mù (1980-2019)
Àwárí ipa Hall kọ́ńtọ́ọ̀mù pèsè ìṣedéédéé ìdènà iná tí ó dá lórí àwọn ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀, tí ó yí ìwọ̀n pípé padà pátápátá.
- 1980: Klaus von Klitzing ṣàwárí ipa Hall kọ́ńtọ́ọ̀mù
- Àwárí: Ní ìwọ̀n ìgbóná kékeré + agbára mágínẹ́ẹ̀tì gíga, ìdènà iná jẹ́ oníwọ̀n
- Ìdènà iná kọ́ńtọ́ọ̀mù: R_K = h/e² ≈ 25,812.807 Ω (ìdúróṣinṣin von Klitzing)
- Ìpéye: Ó péye sí 1 nínú 10⁹—ó dára ju ohun èlò físíkàálì èyíkéyìí lọ
- 1985: Von Klitzing gba Èbùn Nobel nínú Físíìsì
- 1990: A tún ṣèdájọ́ ohm àgbáyé nípasẹ̀ ìdènà iná Hall kọ́ńtọ́ọ̀mù
- Ipa: Gbogbo ilé-ìwádìí oníwọ̀n lè ṣe ohm pípé fúnra rẹ̀
Àtúnṣe SI 2019: Ohm Láti Orí Àwọn Ìdúróṣinṣin
Ní May 20, 2019, a tún ṣèdájọ́ ohm nípasẹ̀ fífi agbára iná ìpìlẹ̀ (e) àti ìdúróṣinṣin Planck (h) sí ipò kan, tí ó jẹ́ kí a lè ṣe é níbikíbi nínú àgbáálá ayé.
- Ìtumọ̀ tuntun: 1 Ω = (h/e²) × (α/2) níbi tí α jẹ́ ìdúróṣinṣin ìṣètò fẹ́lẹ́fẹ́lẹ́
- Ó dá lórí: e = 1.602176634 × 10⁻¹⁹ C (pípé) àti h = 6.62607015 × 10⁻³⁴ J·s (pípé)
- Àbájáde: A ti ṣèdájọ́ Ohm báyìí láti orí ìmọ̀-ẹ̀rọ kọ́ńtọ́ọ̀mù, kì í ṣe àwọn ohun èlò
- Ìdúróṣinṣin von Klitzing: R_K = h/e² = 25,812.807... Ω (pípé nípa ìtumọ̀)
- Àtúnṣe: Ilé-ìwádìí èyíkéyìí pẹ̀lú ètò Hall kọ́ńtọ́ọ̀mù lè ṣe ohm pípé
- Gbogbo ìwọ̀n SI: Ó ti dá lórí àwọn ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀ báyìí—kò sí ohun èlò físíkàálì kankan mọ́
Ìtumọ̀ kọ́ńtọ́ọ̀mù ti ohm jẹ́ àṣeyọrí pípé jùlọ ti aráyé nínú ìwọ̀n iná, tí ó jẹ́ kí àwọn ìmọ̀-ẹ̀rọ bíi kọ̀mpútà kọ́ńtọ́ọ̀mù àti àwọn sensọ tó gbajúmọ̀ ṣeé ṣe.
- Ẹ̀rọ itanna: Ó jẹ́ kí ìpéye kọjá 0.01% fún àwọn ìtọ́kasí ìwọ̀n agbára àti ìṣedéédéé
- Àwọn ohun èlò kọ́ńtọ́ọ̀mù: Ìwọ̀n ìdarí kọ́ńtọ́ọ̀mù nínú àwọn ìṣètò kéékèèké
- Sáyẹ́nsì àwọn ohun èlò: Ṣíṣe àpèjúwe àwọn ohun èlò 2D (graphene, àwọn aṣèdènà topological)
- Ìmọ̀-ìwọ̀n: Ìlànà àgbáyé—àwọn ilé-ìwádìí ní àwọn orílẹ̀-èdè ọ̀tọ̀ọ̀tọ̀ ń gba àbájáde kan náà
- Ìwádìí: A ń lo ìdènà iná kọ́ńtọ́ọ̀mù láti dán àwọn àbá èrò orí físíìsì ìpìlẹ̀ wò
- Ọjọ́ iwájú: Ó jẹ́ kí ìran tuntun ti àwọn sensọ kọ́ńtọ́ọ̀mù àti kọ̀mpútà ṣeé ṣe
Àwọn Ìrànlọ́wọ́ Ìrántí àti Àwọn Ọgbọ́n Ayípadà KíáKíá
Ìṣirò Orí Tó Rọrùn
- Òfin agbára 1000: Gbogbo ìgbésẹ̀ ìpele SI = ×1000 tàbí ÷1000 (MΩ → kΩ → Ω → mΩ)
- Ìlọ́po méjì ìdènà-ìdarí: 10 Ω = 0.1 S; 1 kΩ = 1 mS; 1 MΩ = 1 µS
- Triangle òfin Ohm: Bo èyí tí o fẹ́ (V, I, R), èyí tí ó kù yóò fi àgbékalẹ̀ hàn
- Àwọn aṣèdènà dọ́gba ní ìlà sọ́gbà: R_total = R/n (àwọn 10 kΩ méjì ní ìlà sọ́gbà = 5 kΩ)
- Àwọn iye ìlànà: 1, 2.2, 4.7, 10, 22, 47 àpẹẹrẹ ń tún ara rẹ̀ ṣe ní gbogbo ìpele mẹ́wàá (E12 series)
- Agbára 2: 1.2 mA, 2.4 mA, 4.8 mA... agbára iná ń di ìlọ́po méjì ní gbogbo ìgbésẹ̀
Àwọn Ọgbọ́n Ìrántí Koodu Àwọ̀ Aṣèdènà
Gbogbo akẹ́kọ̀ọ́ ẹ̀rọ itanna nílò koodu àwọ̀! Èyí ni àwọn ọgbọ́n ìrántí tí ó wúlò gan-an (tí ó sì yẹ fún kíláàsì).
- Ọgbọ́n ìrántí àkọ́gbọ́n: 'Àwọn Ọmọkùnrin Gíga Sáré Àwọn Ọmọbìnrin Wa Ṣùgbọ́n Violet Máa Ń Bori Ní Gbogbogbòò' (0-9)
- Àwọn nọ́mbà: Dúdú=0, Pupa-russet=1, Pupa=2, Orombo=3, Yellow=4, Ewé=5, Búlúù=6, Violet=7, Eérú=8, Funfun=9
- Ìfaradà: Wúrà=±5%, Fàdákà=±10%, Kò sí=±20%
- Àpẹẹrẹ kíáKíá: Pupa-russet-Dúdú-Orombo = 10×10³ = 10 kΩ (ìfa sókè tí ó wọ́pọ̀ jùlọ)
- Aṣèdènà LED: Pupa-Pupa-Pupa-russet = 220 Ω (ààlà agbára iná LED 5V àkọ́gbọ́n)
- Rántí: Àwọn méjì àkọ́kọ́ jẹ́ nọ́mbà, èkẹta jẹ́ amúgbéga (àwọn òdo láti fi kún un)
Àwọn Àyẹ̀wò KíáKíá Òfin Ohm
- Ìrántí V = IR: 'Voltage Is Resistance times current' (V-I-R ní ìtòlẹ́sẹẹsẹ)
- Àwọn ìṣirò 5V kíáKíá: 5V ÷ 220Ω ≈ 23 mA (ààyíká LED)
- Àwọn ìṣirò 12V kíáKíá: 12V ÷ 1kΩ = 12 mA gan-an
- Àyẹ̀wò agbára kíáKíá: 1A nínú 1Ω = 1W gan-an (P = I²R)
- Apín agbára: V_out = V_in × (R2/(R1+R2)) fún àwọn aṣèdènà ní ìtòlẹ́sẹẹsẹ
- Apín agbára iná: I_out = I_in × (R_other/R_total) fún ìlà sọ́gbà
Àwọn Òfin Àyíká Tó Wúlò
- Aṣèdènà ìfa sókè: 10 kΩ ni nọ́mbà ìyanu (ó lágbára tó, agbára iná kò pọ̀ jù)
- Ìpààlà agbára iná LED: Lo 220-470 Ω fún 5V, ṣàtúnṣe pẹ̀lú òfin Ohm fún àwọn agbára míràn
- Bọ́ọ̀sì I²C: 4.7 kΩ ìfa sókè ìlànà fún 100 kHz, 2.2 kΩ fún 400 kHz
- Ìdènà gíga: >1 MΩ fún ìdènà ìwọlé láti yàgò fún dídá àwọn àyíká láàmú
- Ìdènà ìfọwọ́kàn kékeré: <100 mΩ fún àwọn ìsopọ̀ agbára, <1 Ω jẹ́ ìtẹ́wọ́gbà fún àwọn àmì
- Ìfisílẹ̀: <1 Ω ìdènà sí ilẹ̀ fún ààbò àti àìsí ariwo
- Ìdàrúdàpọ̀ ìlà sọ́gbà: Àwọn 10 Ω méjì ní ìlà sọ́gbà = 5 Ω (kì í ṣe 20 Ω!). Lo 1/R_total = 1/R1 + 1/R2
- Ìwọ̀n agbára: Aṣèdènà 1/4 W pẹ̀lú 1 W ìtújáde agbára = èéfín ìyanu! Ṣírò P = I²R tàbí V²/R
- Ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná: Àwọn àyíká pípé nílò ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná kékeré (<50 ppm/°C), kì í ṣe ìlànà ±5%
- Ìkójọpọ̀ ìfaradà: Àwọn aṣèdènà 5% márùn-ún lè fa àṣìṣe 25%! Lo 1% fún àwọn apín agbára
- AC vs DC: Ní ìgbì gíga, ìdènà àti agbára ṣe pàtàkì (ìdènà ≠ ìdènà iná)
- Ìdènà ìfọwọ́kàn: Àwọn ìsopọ̀ tí ó ti bàjẹ́ ń fi ìdènà iná púpọ̀ kún un—àwọn ìfọwọ́kàn mímọ́ ṣe pàtàkì!
Ìpele Ìdènà Iná: Láti Kọ́ńtọ́ọ̀mù sí Aláìlópin
| Ìpele / Ìdènà Iná | Àwọn Ìwọ̀n Aṣojú | Àwọn Lílo Tó Wọ́pọ̀ | Àwọn Àpẹẹrẹ |
|---|---|---|---|
| 0 Ω | Aṣèdarí pípé | Àwọn aṣèdarí agbára gíga nísàlẹ̀ ìwọ̀n ìgbóná pàtàkì | YBCO ní 77 K, Nb ní 4 K—ìdènà iná òdo gan-an |
| 25.8 kΩ | Ìwọ̀n ìdènà iná (h/e²) | Ipa Hall kọ́ńtọ́ọ̀mù, ìwọ̀n ìdènà iná | Ìdúróṣinṣin von Klitzing R_K—ààlà ìpìlẹ̀ |
| 1-100 µΩ | Microohm (µΩ) | Ìdènà ìfọwọ́kàn, àwọn ìsopọ̀ wáyà | Àwọn ìfọwọ́kàn agbára gíga, àwọn aṣèdènà shunt |
| 1-100 mΩ | Milliohm (mΩ) | Ìmọ̀ agbára iná, ìdènà wáyà | Wáyà bàbà 12 AWG ≈ 5 mΩ/m; shunts 10-100 mΩ |
| 1-100 Ω | Ohm (Ω) | Ìpààlà agbára iná LED, àwọn aṣèdènà iye kékeré | Aṣèdènà LED 220 Ω, wáyà coaxial 50 Ω |
| 1-100 kΩ | Kiloohm (kΩ) | Àwọn aṣèdènà ìlànà, ìfa sókè, àwọn apín agbára | Ìfa sókè 10 kΩ (tí ó wọ́pọ̀ jùlọ), 4.7 kΩ I²C |
| 1-100 MΩ | Megaohm (MΩ) | Àwọn ìwọlé ìdènà gíga, ìdánwò ìdènà | Ìwọlé multimeter 10 MΩ, ìwádìí oscilloscope 1 MΩ |
| 1-100 GΩ | Gigaohm (GΩ) | Ìdènà tó dára, àwọn ìwọ̀n electrometer | Ìdènà wáyà >10 GΩ/km, àwọn ìwọ̀n àlàfo ion |
| 1-100 TΩ | Teraohm (TΩ) | Àwọn aṣèdènà tí ó fẹ́rẹ̀ẹ́ jẹ́ pípé | Teflon >10 TΩ, òfo ṣáájú ìbàjẹ́ |
| ∞ Ω | Ìdènà aláìlópin | Aṣèdènà pípé, àyíká ṣíṣí | Aṣèdènà pípé àbá èrò orí, àlàfo afẹ́fẹ́ (ṣáájú ìbàjẹ́) |
Àwọn Ètò Ìwọ̀n Tí A Ṣàlàyé
Àwọn Ìwọ̀n SI — Ohm
Ohm (Ω) jẹ́ ìwọ̀n SI tí a yọ jáde fún ìdènà iná. A sọ ọ́ lórúkọ Georg Ohm (òfin Ohm). A ṣèdájọ́ rẹ̀ gẹ́gẹ́ bí V/A. Àwọn ìpele láti femto sí tera bo gbogbo àwọn ìpele tó wúlò.
- 1 Ω = 1 V/A (ìtumọ̀ pípé)
- TΩ, GΩ fún ìdènà ìdènà
- kΩ, MΩ fún àwọn aṣèdènà tó wọ́pọ̀
- mΩ, µΩ, nΩ fún àwọn wáyà, ìfọwọ́kàn
Ìdarí — Siemens
Siemens (S) jẹ́ ìlọ́po méjì ti ohm. 1 S = 1/Ω = 1 A/V. A sọ ọ́ lórúkọ Werner von Siemens. Tẹ́lẹ̀tẹ́lẹ̀, a ń pè é ní 'mho' (ohm sẹ́yìn). Ó wúlò fún àwọn àyíká ní ìlà sọ́gbà.
- 1 S = 1/Ω = 1 A/V
- Orúkọ àtijọ́: mho (℧)
- kS fún ìdènà iná kékeré púpọ̀
- mS, µS fún ìdarí tó wọ́pọ̀
Àwọn Ìwọ̀n CGS Àtijọ́
Abohm (EMU) àti statohm (ESU) láti inú ètò CGS àtijọ́. A kò fi bẹ́ẹ̀ lò wọ́n lónìí. 1 abΩ = 10⁻⁹ Ω (kékeré). 1 statΩ ≈ 8.99×10¹¹ Ω (ńlá). Ohm SI ni ìlànà.
- 1 abohm = 10⁻⁹ Ω = 1 nΩ (EMU)
- 1 statohm ≈ 8.99×10¹¹ Ω (ESU)
- Ó ti di àṣá, ohm SI jẹ́ àgbáyé
- Nínú àwọn ìwé físíìsì àtijọ́ nìkan
Físíìsì Ìdènà Iná
Òfin Ohm
V = I × R (ìwọ̀n agbára = agbára iná × ìdènà iná). Ìbáṣepọ̀ ìpìlẹ̀. Mọ méjì èyíkéyìí, wá èkẹta. Ó jẹ́ onílà fún àwọn aṣèdènà. Ìtújáde agbára P = I²R = V²/R.
- V = I × R (ìwọ̀n agbára láti inú agbára iná)
- I = V / R (agbára iná láti inú ìwọ̀n agbára)
- R = V / I (ìdènà iná láti inú àwọn ìwọ̀n)
- Agbára: P = I²R = V²/R (ooru)
Ìtòlẹ́sẹẹsẹ & Ìlà Sọ́gbà
Ìtòlẹ́sẹẹsẹ: R_total = R₁ + R₂ + R₃... (àwọn ìdènà iná ń kójọpọ̀). Ìlà sọ́gbà: 1/R_total = 1/R₁ + 1/R₂... (àwọn ìlọ́po méjì ń kójọpọ̀). Fún ìlà sọ́gbà, lo ìdarí: G_total = G₁ + G₂.
- Ìtòlẹ́sẹẹsẹ: R_tot = R₁ + R₂ + R₃
- Ìlà sọ́gbà: 1/R_tot = 1/R₁ + 1/R₂
- Ìdarí ìlà sọ́gbà: G_tot = G₁ + G₂
- Àwọn R dọ́gba méjì ní ìlà sọ́gbà: R_tot = R/2
Ìdènà & Geometry
R = ρL/A (ìdènà iná = ìdènà × gígùn / agbègbè). Ohun-ìní ohun èlò (ρ) + geometry. Àwọn wáyà gígùn fẹ́lẹ́fẹ́lẹ́ ní R gíga. Àwọn wáyà kúkúrú gbòòrò ní R kékeré. Bàbà: ρ = 1.7×10⁻⁸ Ω·m.
- R = ρ × L / A (àgbékalẹ̀ geometry)
- ρ = ìdènà (ohun-ìní ohun èlò)
- L = gígùn, A = agbègbè ìkọjá
- Bàbà ρ = 1.7×10⁻⁸ Ω·m
Àwọn Àmì Ìdènà Iná
| Àyíká | Ìdènà Iná | Àkíyèsí |
|---|---|---|
| Aṣèdarí Agbára Gíga | 0 Ω | Nísàlẹ̀ ìwọ̀n ìgbóná pàtàkì |
| Ìdènà iná kọ́ńtọ́ọ̀mù | ~26 Ω | h/e² = ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀ |
| Wáyà bàbà (1m, 1mm²) | ~17 mΩ | Ìwọ̀n ìgbóná yàrá |
| Ìdènà ìfọwọ́kàn | 10 µΩ - 1 Ω | Ó dá lórí ìfúnpá, àwọn ohun èlò |
| Aṣèdènà agbára iná LED | 220-470 Ω | Àyíká 5V tó wọ́pọ̀ |
| Aṣèdènà ìfa sókè | 10 kΩ | Iye tó wọ́pọ̀ fún èrò oní-nọ́mbà |
| Ìwọlé multimeter | 10 MΩ | Ìdènà ìwọlé DMM tó wọ́pọ̀ |
| Ara ènìyàn (gbígbẹ) | 1-100 kΩ | Ọwọ́ sí ọwọ́, awọ gbígbẹ |
| Ara ènìyàn (tútù) | ~1 kΩ | Awọ tútù, léwu |
| Ìdènà (dára) | >10 GΩ | Ìdánwò ìdènà iná |
| Àlàfo afẹ́fẹ́ (1 mm) | >10¹² Ω | Ṣáájú ìbàjẹ́ |
| Gíláàsì | 10¹⁰-10¹⁴ Ω·m | Aṣèdènà tó dára |
| Teflon | >10¹³ Ω·m | Ọ̀kan nínú àwọn aṣèdènà tó dára jùlọ |
Àwọn Iye Aṣèdènà Tó Wọ́pọ̀
| Ìdènà Iná | Koodu Àwọ̀ | Àwọn Lílo Tó Wọ́pọ̀ | Agbára Tó Wọ́pọ̀ |
|---|---|---|---|
| 10 Ω | Pupa-russet-Dúdú-Dúdú | Ìmọ̀ agbára iná, agbára | 1-5 W |
| 100 Ω | Pupa-russet-Dúdú-Pupa-russet | Ìpààlà agbára iná | 1/4 W |
| 220 Ω | Pupa-Pupa-Pupa-russet | Ìpààlà agbára iná LED (5V) | 1/4 W |
| 470 Ω | Yellow-Violet-Pupa-russet | Ìpààlà agbára iná LED | 1/4 W |
| 1 kΩ | Pupa-russet-Dúdú-Pupa | Lílo gbogbogbòò, apín agbára | 1/4 W |
| 4.7 kΩ | Yellow-Violet-Pupa | Ìfa sókè/sọ́lẹ̀, I²C | 1/4 W |
| 10 kΩ | Pupa-russet-Dúdú-Orombo | Ìfa sókè/sọ́lẹ̀ (tó wọ́pọ̀ jùlọ) | 1/4 W |
| 47 kΩ | Yellow-Violet-Orombo | Ìwọlé High-Z, ìtìbọ̀ | 1/8 W |
| 100 kΩ | Pupa-russet-Dúdú-Yellow | Ìdènà gíga, ìgbà | 1/8 W |
| 1 MΩ | Pupa-russet-Dúdú-Ewé | Ìdènà gíga púpọ̀ | 1/8 W |
Àwọn Lílo Gidi
Ẹ̀rọ Itanna & Àwọn Àyíká
Àwọn aṣèdènà: 1 Ω sí 10 MΩ tó wọ́pọ̀. Ìfa sókè/sọ́lẹ̀: 10 kΩ wọ́pọ̀. Ìpààlà agbára iná: 220-470 Ω fún àwọn LED. Àwọn apín agbára: ìpele kΩ. Àwọn aṣèdènà pípé: ìfaradà 0.01%.
- Àwọn aṣèdènà ìlànà: 1 Ω - 10 MΩ
- Ìfa sókè/sọ́lẹ̀: 1-100 kΩ
- Ìpààlà agbára iná LED: 220-470 Ω
- Pípé: ìfaradà 0.01% wà
Agbára & Ìwọ̀n
Àwọn aṣèdènà shunt: ìpele mΩ (ìmọ̀ agbára iná). Ìdènà wáyà: µΩ sí mΩ fún mita kan. Ìdènà ìfọwọ́kàn: µΩ sí Ω. Ìdènà wáyà: 50-75 Ω (RF). Ìfisílẹ̀: <1 Ω jẹ́ dandan.
- Shunts agbára iná: 0.1-100 mΩ
- Wáyà: 13 mΩ/m (22 AWG bàbà)
- Ìdènà ìfọwọ́kàn: 10 µΩ - 1 Ω
- Coax: 50 Ω, 75 Ω ìlànà
Ìdènà Iná Púpọ̀
Àwọn aṣèdarí agbára gíga: R = 0 gan-an (nísàlẹ̀ Tc). Àwọn aṣèdènà: ìpele TΩ (10¹² Ω). Awọ ara ènìyàn: 1 kΩ - 100 kΩ (gbígbẹ). Ẹ̀rọ amúnáwá: àwọn ìwọ̀n GΩ. Òfo: R aláìlópin (aṣèdènà pípé).
- Àwọn aṣèdarí agbára gíga: R = 0 Ω (T < Tc)
- Àwọn aṣèdènà: GΩ sí TΩ
- Ara ènìyàn: 1-100 kΩ (awọ gbígbẹ)
- Àlàfo afẹ́fẹ́: >10¹⁴ Ω (ìbàjẹ́ ~3 kV/mm)
Ìṣirò Ayípadà KíáKíá
Àwọn Ayípadà Ìpele SI KíáKíá
Gbogbo ìgbésẹ̀ ìpele = ×1000 tàbí ÷1000. MΩ → kΩ: ×1000. kΩ → Ω: ×1000. Ω → mΩ: ×1000.
- MΩ → kΩ: fi 1,000 pọ̀ sí i
- kΩ → Ω: fi 1,000 pọ̀ sí i
- Ω → mΩ: fi 1,000 pọ̀ sí i
- Lọ́dà: pín sí 1,000
Ìdènà Iná ↔ Ìdarí
G = 1/R (ìdarí = 1/ìdènà iná). R = 1/G. 10 Ω = 0.1 S. 1 kΩ = 1 mS. 1 MΩ = 1 µS. Ìbáṣepọ̀ ìlọ́po méjì!
- G = 1/R (siemens = 1/ohms)
- 10 Ω = 0.1 S
- 1 kΩ = 1 mS
- 1 MΩ = 1 µS
Àwọn Àyẹ̀wò KíáKíá Òfin Ohm
R = V / I. Mọ ìwọ̀n agbára àti agbára iná, wá ìdènà iná. 5V ní 20 mA = 250 Ω. 12V ní 3 A = 4 Ω.
- R = V / I (Ohms = Volts ÷ Amps)
- 5V ÷ 0.02A = 250 Ω
- 12V ÷ 3A = 4 Ω
- Rántí: pín ìwọ̀n agbára sí agbára iná
Bí Àwọn Ayípadà Ṣe Ń Ṣiṣẹ́
- Ìgbésẹ̀ 1: Yí orísun padà → ohms nípasẹ̀ ìdíwọ̀n toBase
- Ìgbésẹ̀ 2: Yí ohms padà → èyí tí o fẹ́ nípasẹ̀ ìdíwọ̀n toBase ti èyí tí o fẹ́
- Ìdarí: Lo ìlọ́po méjì (1 S = 1/1 Ω)
- Àyẹ̀wò òye: 1 MΩ = 1,000,000 Ω, 1 mΩ = 0.001 Ω
- Rántí: Ω = V/A (ìtumọ̀ láti inú òfin Ohm)
Ìtọ́kasí Ayípadà Tó Wọ́pọ̀
| Láti | Sí | Fi Pọ̀ Sí I | Àpẹẹrẹ |
|---|---|---|---|
| Ω | kΩ | 0.001 | 1000 Ω = 1 kΩ |
| kΩ | Ω | 1000 | 1 kΩ = 1000 Ω |
| kΩ | MΩ | 0.001 | 1000 kΩ = 1 MΩ |
| MΩ | kΩ | 1000 | 1 MΩ = 1000 kΩ |
| Ω | mΩ | 1000 | 1 Ω = 1000 mΩ |
| mΩ | Ω | 0.001 | 1000 mΩ = 1 Ω |
| Ω | S | 1/R | 10 Ω = 0.1 S (ìlọ́po méjì) |
| kΩ | mS | 1/R | 1 kΩ = 1 mS (ìlọ́po méjì) |
| MΩ | µS | 1/R | 1 MΩ = 1 µS (ìlọ́po méjì) |
| Ω | V/A | 1 | 5 Ω = 5 V/A (ìbámu) |
Àwọn Àpẹẹrẹ KíáKíá
Àwọn Ìṣòro Tí A Ṣe
Ìpààlà Agbára Iná LED
Ipese 5V, LED nílò 20 mA àti pé ó ní ìwọ̀n agbára síwájú 2V. Aṣèdènà wo ni?
Ìjábọ̀ agbára = 5V - 2V = 3V. R = V/I = 3V ÷ 0.02A = 150 Ω. Lo ìlànà 220 Ω (ó dára jù, agbára iná kéré).
Àwọn Aṣèdènà Ní Ìlà Sọ́gbà
Àwọn aṣèdènà 10 kΩ méjì ní ìlà sọ́gbà. Kí ni ìdènà iná gbogbo rẹ̀?
Ìlà sọ́gbà dọ́gba: R_tot = R/2 = 10kΩ/2 = 5 kΩ. Tàbí: 1/R = 1/10k + 1/10k = 2/10k → R = 5 kΩ.
Ìtújáde Agbára
12V kọjá aṣèdènà 10 Ω. Agbára mélòó ni?
P = V²/R = (12V)² / 10Ω = 144/10 = 14.4 W. Lo aṣèdènà 15W+! Pẹ̀lú: I = 12/10 = 1.2A.
Àwọn Àṣìṣe Tó Wọ́pọ̀ Láti Yàgò Fún
- **Ìdàrúdàpọ̀ ìdènà iná ní ìlà sọ́gbà**: Àwọn 10 Ω méjì ní ìlà sọ́gbà ≠ 20 Ω! Ó jẹ́ 5 Ω (1/R = 1/10 + 1/10). Ìlà sọ́gbà máa ń dín R gbogbo rẹ̀ kù.
- **Ìwọ̀n agbára ṣe pàtàkì**: Aṣèdènà 1/4 W pẹ̀lú 14 W ìtújáde agbára = èéfín! Ṣírò P = V²/R tàbí P = I²R. Lo ìlà ààbò 2-5×.
- **Ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná**: Ìdènà iná ń yí padà pẹ̀lú ìwọ̀n ìgbóná. Àwọn àyíká pípé nílò àwọn aṣèdènà ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná kékeré (<50 ppm/°C).
- **Ìkójọpọ̀ ìfaradà**: Àwọn aṣèdènà 5% púpọ̀ lè fa àṣìṣe ńlá. Lo 1% tàbí 0.1% fún àwọn apín agbára pípé.
- **Ìdènà ìfọwọ́kàn**: Má ṣe gbàgbé ìdènà ìsopọ̀ ní àwọn agbára iná gíga tàbí ìwọ̀n agbára kékeré. Nu àwọn ìfọwọ́kàn mọ́, lo àwọn ìsopọ̀ tó tọ́.
- **Ìdarí fún ìlà sọ́gbà**: Ṣàfikún àwọn aṣèdènà ní ìlà sọ́gbà? Lo ìdarí (G = 1/R). G_total = G₁ + G₂ + G₃. Ó rọrùn púpọ̀!
Àwọn Òtítọ́ Amóríyá Nípa Ìdènà Iná
Ìwọ̀n Ìdènà Iná jẹ́ 25.8 kΩ
'Ìwọ̀n ìdènà iná' h/e² ≈ 25,812.807 Ω jẹ́ ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀. Ní ìpele kọ́ńtọ́ọ̀mù, ìdènà iná wá ní ìlọ́po iye yìí. A ń lò ó nínú ipa Hall kọ́ńtọ́ọ̀mù fún àwọn ìlànà ìdènà iná pípé.
Àwọn Aṣèdarí Agbára Gíga Ní Ìdènà Iná Òdo
Nísàlẹ̀ ìwọ̀n ìgbóná pàtàkì (Tc), àwọn aṣèdarí agbára gíga ní R = 0 gan-an. Agbára iná ń sàn títí láé láìsí àdánù. Ní kété tí a bá bẹ̀rẹ̀ rẹ̀, àyíká aṣèdarí agbára gíga kan ń pa agbára iná mọ́ fún ọdún púpọ̀ láìsí agbára. Ó jẹ́ kí àwọn mágínẹ́ẹ̀tì líle ṣeé ṣe (MRI, àwọn amúyára ègé).
Mọ̀nàmọ́ná Ń Dá Ọ̀nà Plasma Igba Díẹ̀ Sílẹ̀
Ìdènà ọ̀nà mọ̀nàmọ́ná ń dínkù sí ~1 Ω nígbà ìkọlù. Afẹ́fẹ́ sábà máa ń jẹ́ >10¹⁴ Ω, ṣùgbọ́n plasma oní-ion jẹ́ aṣèdarí. Ọ̀nà náà ń gbóná sí 30,000 K (5× ojú oòrùn). Ìdènà iná ń pọ̀ sí i bí plasma ṣe ń tutù, tí ó ń fa ọ̀pọ̀lọpọ̀ ìgbì.
Ipa Awọ Ara Ń Yí Ìdènà AC Padà
Ní àwọn ìgbì gíga, agbára iná AC ń sàn lórí ojú aṣèdarí nìkan. Ìdènà iná gidi ń pọ̀ sí i pẹ̀lú ìgbì. Ní 1 MHz, R wáyà bàbà jẹ́ 100× tó ga ju DC lọ! Ó fipá mú àwọn onímọ̀-ẹ̀rọ RF láti lo àwọn wáyà tó nípọn tàbí àwọn aṣèdarí pàtàkì.
Ìdènà Ara Ènìyàn Yàtọ̀ Ní Ìlọ́po 100
Awọ gbígbẹ: 100 kΩ. Awọ tútù: 1 kΩ. Nínú ara: ~300 Ω. Ìdí nìyẹn tí ìjóná iná fi lewu nínú balùwẹ́. 120 V kọjá awọ tútù (1 kΩ) = 120 mA agbára iná—apani. Agbára kan náà, awọ gbígbẹ (100 kΩ) = 1.2 mA—ìrora díẹ̀.
Àwọn Iye Aṣèdènà Ìlànà Jẹ́ Logarithmic
E12 series (10, 12, 15, 18, 22, 27, 33, 39, 47, 56, 68, 82) bo gbogbo ìpele mẹ́wàá ní ìgbésẹ̀ ~20%. E24 series fúnni ní ìgbésẹ̀ ~10%. E96 fúnni ní ~1%. Ó dá lórí ìtẹ̀síwájú geometry, kì í ṣe onílà—àwárí amóríyá láti ọwọ́ àwọn onímọ̀-ẹ̀rọ iná!
Ìtànkálẹ̀ Ìtàn
1827
Georg Ohm tẹ V = IR jáde. Òfin Ohm ṣàpèjúwe ìdènà iná ní ọ̀nà oníwọ̀n. Ní àkọ́kọ́, àwọn onímọ̀ físíìsì German kọ̀ ọ́, wọ́n pè é ní 'ayékòótọ́ àwọn àlá lásán.'
1861
Àjọ British Association gba 'ohm' gẹ́gẹ́ bí ìwọ̀n ìdènà iná. A ṣèdájọ́ rẹ̀ gẹ́gẹ́ bí ìdènà iná òpó mercury kan tí ó jẹ́ 106 cm ní gígùn, 1 mm² ìkọjá ní 0°C.
1881
Àpéjọ Àgbáyé Àkọ́kọ́ lórí Iná ṣèdájọ́ ohm gbígbéṣẹ́. Ohm òfin = 10⁹ ìwọ̀n CGS. A sọ ọ́ lórúkọ Georg Ohm (ọdún 25 lẹ́yìn ikú rẹ̀).
1893
Àpéjọ Àgbáyé lórí Iná gba 'mho' (ohm sẹ́yìn) fún ìdarí. Lẹ́yìn náà, 'siemens' rọ́pò rẹ̀ ní 1971.
1908
Heike Kamerlingh Onnes sọ helium di omi. Ó jẹ́ kí àwọn ìdánwò físíìsì ìwọ̀n ìgbóná kékeré ṣeé ṣe. Ó ṣàwárí aṣèdarí agbára gíga ní 1911 (ìdènà iná òdo).
1911
A ṣàwárí aṣèdarí agbára gíga! Ìdènà iná mercury jábọ́ sí òdo nísàlẹ̀ 4.2 K. Ó yí òye ìdènà iná àti físíìsì kọ́ńtọ́ọ̀mù padà.
1980
A ṣàwárí ipa Hall kọ́ńtọ́ọ̀mù. Ìdènà iná jẹ́ oníwọ̀n ní ìwọ̀n h/e² ≈ 25.8 kΩ. Ó pèsè ìlànà ìdènà iná pípé (pí péye sí 1 nínú 10⁹).
2019
Àtúnṣe SI: a ti ṣèdájọ́ ohm báyìí láti orí àwọn ìdúróṣinṣin ìpìlẹ̀ (agbára iná ìpìlẹ̀ e, ìdúróṣinṣin Planck h). 1 Ω = (h/e²) × (α/2) níbi tí α jẹ́ ìdúróṣinṣin ìṣètò fẹ́lẹ́fẹ́lẹ́.
Àwọn Ìmọ̀ràn Pàtàkì
- **kΩ sí Ω KíáKíá**: Fi 1000 pọ̀ sí i. 4.7 kΩ = 4700 Ω.
- **Àwọn aṣèdènà dọ́gba ní ìlà sọ́gbà**: R_total = R/n. Àwọn 10 kΩ méjì = 5 kΩ. Àwọn 15 kΩ mẹ́ta = 5 kΩ.
- **Àwọn iye ìlànà**: Lo E12/E24 series. 4.7, 10, 22, 47 kΩ ni ó wọ́pọ̀ jùlọ.
- **Ṣàyẹ̀wò ìwọ̀n agbára**: P = V²/R tàbí I²R. Lo ìlà ààbò 2-5× fún ìgbẹ́kẹ̀lé.
- **Ọgbọ́n koodu àwọ̀**: Pupa-russet(1)-Dúdú(0)-Pupa(×100) = 1000 Ω = 1 kΩ. Àmì wúrà = 5%.
- **Ìdarí fún ìlà sọ́gbà**: G_total = G₁ + G₂. Ó rọrùn púpọ̀ ju àgbékalẹ̀ 1/R lọ!
- **Ìkọsílẹ̀ sáyẹ́nsì aifọwọ́dá**: Àwọn iye < 1 µΩ tàbí > 1 GΩ yóò hàn gẹ́gẹ́ bí ìkọsílẹ̀ sáyẹ́nsì fún kíkà tó rọrùn.
Ìtọ́kasí Ìwọ̀n Pípé
Àwọn Ẹyọ SI
| Orúkọ Ìwọ̀n | Àmì | Ohm Tí ó Dọ́gba | Àkíyèsí Lílo |
|---|---|---|---|
| ohm | Ω | 1 Ω (base) | Ìwọ̀n SI tí a yọ jáde; 1 Ω = 1 V/A (pípé). A sọ ọ́ lórúkọ Georg Ohm. |
| teraohm | TΩ | 1.0 TΩ | Ìdènà ìdènà (10¹² Ω). Àwọn aṣèdènà tó dára, àwọn ìwọ̀n electrometer. |
| gigaohm | GΩ | 1.0 GΩ | Ìdènà ìdènà gíga (10⁹ Ω). Ìdánwò ìdènà, àwọn ìwọ̀n jijo. |
| megaohm | MΩ | 1.0 MΩ | Àwọn àyíká ìdènà gíga (10⁶ Ω). Ìwọlé multimeter (10 MΩ tó wọ́pọ̀). |
| kiloohm | kΩ | 1.0 kΩ | Àwọn aṣèdènà tó wọ́pọ̀ (10³ Ω). Àwọn aṣèdènà ìfa sókè/sọ́lẹ̀, lílo gbogbogbòò. |
| milliohm | mΩ | 1.0000 mΩ | Ìdènà kékeré (10⁻³ Ω). Ìdènà wáyà, ìdènà ìfọwọ́kàn, shunts. |
| microohm | µΩ | 1.0000 µΩ | Ìdènà kékeré púpọ̀ (10⁻⁶ Ω). Ìdènà ìfọwọ́kàn, àwọn ìwọ̀n pípé. |
| nanoohm | nΩ | 1.000e-9 Ω | Ìdènà kékeré púpọ̀púpọ̀ (10⁻⁹ Ω). Àwọn aṣèdarí agbára gíga, àwọn ohun èlò kọ́ńtọ́ọ̀mù. |
| picoohm | pΩ | 1.000e-12 Ω | Ìdènà ìpele kọ́ńtọ́ọ̀mù (10⁻¹² Ω). Ìwọ̀n pípé, ìwádìí. |
| femtoohm | fΩ | 1.000e-15 Ω | Ààlà kọ́ńtọ́ọ̀mù àbá èrò orí (10⁻¹⁵ Ω). Àwọn lílo ìwádìí nìkan. |
| volt fun ampere | V/A | 1 Ω (base) | Ó dọ́gba pẹ̀lú ohm: 1 Ω = 1 V/A. Ó fi ìtumọ̀ hàn láti inú òfin Ohm. |
Idari
| Orúkọ Ìwọ̀n | Àmì | Ohm Tí ó Dọ́gba | Àkíyèsí Lílo |
|---|---|---|---|
| siemens | S | 1/ Ω (reciprocal) | Ìwọ̀n SI ti ìdarí (1 S = 1/Ω = 1 A/V). A sọ ọ́ lórúkọ Werner von Siemens. |
| kilosiemens | kS | 1/ Ω (reciprocal) | Ìdarí ìdènà kékeré púpọ̀ (10³ S = 1/mΩ). Àwọn aṣèdarí agbára gíga, àwọn ohun èlò R kékeré. |
| millisiemens | mS | 1/ Ω (reciprocal) | Ìdarí tó wọ́pọ̀ (10⁻³ S = 1/kΩ). Wúlò fún àwọn ìṣirò ìlà sọ́gbà ìpele kΩ. |
| microsiemens | µS | 1/ Ω (reciprocal) | Ìdarí kékeré (10⁻⁶ S = 1/MΩ). Ìdènà gíga, àwọn ìwọ̀n ìdènà. |
| mho | ℧ | 1/ Ω (reciprocal) | Orúkọ àtijọ́ fún siemens (℧ = ohm sẹ́yìn). 1 mho = 1 S gan-an. |
Legacy & Sayensi
| Orúkọ Ìwọ̀n | Àmì | Ohm Tí ó Dọ́gba | Àkíyèsí Lílo |
|---|---|---|---|
| abohm (EMU) | abΩ | 1.000e-9 Ω | Ìwọ̀n CGS-EMU = 10⁻⁹ Ω = 1 nΩ. Ìwọ̀n ẹ̀rọ amúnáwá tó ti di àṣá. |
| statohm (ESU) | statΩ | 898.8 GΩ | Ìwọ̀n CGS-ESU ≈ 8.99×10¹¹ Ω. Ìwọ̀n ẹ̀rọ amúnáwá tó ti di àṣá. |
Àwọn Ìbéèrè Tó Wọ́pọ̀
Kí ni ìyàtọ̀ láàárín ìdènà iná àti ìdarí?
Ìdènà iná (R) ń tako ṣíṣàn agbára iná, a ń díwọ̀n rẹ̀ ní ohms (Ω). Ìdarí (G) jẹ́ ìlọ́po méjì rẹ̀: G = 1/R, a ń díwọ̀n rẹ̀ ní siemens (S). Ìdènà iná gíga = ìdarí kékeré. Wọ́n ṣàpèjúwe ohun-ìní kan náà láti ojú ìwòye ọ̀tọ̀ọ̀tọ̀. Lo ìdènà iná fún àwọn àyíká ní ìtòlẹ́sẹẹsẹ, ìdarí fún ìlà sọ́gbà (ìṣirò tó rọrùn).
Kí ló dé tí ìdènà iná fi ń pọ̀ sí i pẹ̀lú ìwọ̀n ìgbóná nínú àwọn irin?
Nínú àwọn irin, àwọn ègé iná ń sàn nínú ìṣètò crystal. Ìwọ̀n ìgbóná tó ga jùlọ = àwọn ègé ń mì jùlọ = ìkọlù púpọ̀ pẹ̀lú àwọn ègé iná = ìdènà iná tó ga jùlọ. Àwọn irin tó wọ́pọ̀ ní +0.3 sí +0.6% fún °C. Bàbà: +0.39%/°C. Èyí ni 'ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná rere.' Àwọn aṣèdarí díẹ̀ ní ipa òdì (ìbáṣepọ̀ òdì).
Báwo ni mo ṣe lè ṣírò ìdènà iná gbogbo rẹ̀ ní ìlà sọ́gbà?
Lo àwọn ìlọ́po méjì: 1/R_total = 1/R₁ + 1/R₂ + 1/R₃... Fún àwọn aṣèdènà dọ́gba méjì: R_total = R/2. Ọ̀nà tó rọrùn jù: lo ìdarí! G_total = G₁ + G₂ (kàn ṣàfikún). Lẹ́yìn náà R_total = 1/G_total. Fún àpẹẹrẹ: 10 kΩ àti 10 kΩ ní ìlà sọ́gbà = 5 kΩ.
Kí ni ìyàtọ̀ láàárín ìfaradà àti ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná?
Ìfaradà = ìyàtọ̀ nínú ṣíṣe (±1%, ±5%). Àṣìṣe tí kò yí padà ní ìwọ̀n ìgbóná yàrá. Ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná (tempco) = bí R ṣe ń yí padà púpọ̀ tó fún °C (ppm/°C). 50 ppm/°C túmọ̀ sí ìyípadà 0.005% fún ìwọ̀n kan. Méjèèjì ṣe pàtàkì fún àwọn àyíká pípé. Àwọn aṣèdènà ìbáṣepọ̀ ìwọ̀n ìgbóná kékeré (<25 ppm/°C) fún iṣẹ́ tó dúró ṣinṣin.
Kí ló dé tí àwọn iye aṣèdènà ìlànà fi jẹ́ logarithmic (10, 22, 47)?
E12 series ń lo ìgbésẹ̀ ~20% ní ìtẹ̀síwájú geometry. Iye kọ̀ọ̀kan jẹ́ ≈1.21× ti ìṣáájú (ìgbì mẹ́jìlá ti 10). Èyí rí i dájú pé ó bo gbogbo ìpele mẹ́wàá déédéé. Pẹ̀lú ìfaradà 5%, àwọn iye tó wà lẹ́gbẹ̀ẹ́ ara wọn yóò kọjá ara wọn. Àpẹẹrẹ tó dára! E24 (ìgbésẹ̀ 10%), E96 (ìgbésẹ̀ 1%) ń lo ìlànà kan náà. Ó jẹ́ kí àwọn apín agbára àti àwọn asẹ́ ṣeé sọ tẹ́lẹ̀.
Ǹjẹ́ ìdènà iná lè jẹ́ òdì?
Nínú àwọn èròjà tí kò ṣiṣẹ́, rárá—ìdènà iná máa ń jẹ́ rere nígbà gbogbo. Síbẹ̀síbẹ̀, àwọn àyíká tí ó ṣiṣẹ́ (op-amps, transistors) lè ṣẹ̀dá ìhùwàsí 'ìdènà iná òdì' níbi tí àfikún agbára ń dín agbára iná kù. A ń lò ó nínú àwọn olùsọ, amúgbéga. Àwọn diode tunnel ní ìdènà iná òdì ní àwọn ìpele agbára kan. Ṣùgbọ́n R gidi tí kò ṣiṣẹ́ > 0 nígbà gbogbo.
Ìwé Itọ́kasi Irinṣẹ́ Pípé
Gbogbo irinṣẹ́ 71 tí ó wà lórí UNITS