Ìfọ́kànsí ń díwọ̀n iye ohun yíyọ́ tí ó yọ́ nínú ojútùú kan. Ìfọ́kànsí ìṣúpọ̀ = ìṣúpọ̀ ohun yíyọ́ ÷ ìwọ̀n ojútùú. 100 mg iyọ̀ nínú 1 L omi = ìfọ́kànsí 100 mg/L. Iye tó ga = ojútùú tó lágbára.

• Ìfọ́kànsí = ìṣúpọ̀/ìwọ̀n
• g/L = gíráàmù fún líta (ìpìlẹ̀)
• mg/L = mílígíráàmù fún líta
• Nọ́mbà tó ga = ohun yíyọ́ púpọ̀ sí i

Ìfọ́kànsí ìṣúpọ̀: ìṣúpọ̀ ohun yíyọ́ fún ìwọ̀n kan. Àwọn ìwọ̀n: g/L, mg/L, µg/L. Tààrà àti láìsí àìyèye. 1 g/L = 1000 mg/L = 1,000,000 µg/L. A máa ń lò ó nínú didara omi, kẹ́mísítirì ìṣègùn, àbojútó àyíká.

• g/L = gíráàmù fún líta
• mg/L = mílígíráàmù fún líta
• µg/L = máíkírógíráàmù fún líta
• Ìwọ̀n tààrà, láìsí àìyèye

ppm (apá kan nínú mílíọ̀nù) ≈ mg/L fún omi. ppb (apá kan nínú bílíọ̀nù) ≈ µg/L. Ìdá ọgọ́rùn-ún w/v: 10% = 100 g/L. Ó rọrùn láti lóye ṣùgbọ́n ó sinmi lórí ọ̀rọ̀-ìsọ̀rọ̀. Ó wọ́pọ̀ nínú ìdánwò didara omi.

• 1 ppm ≈ 1 mg/L (omi)
• 1 ppb ≈ 1 µg/L (omi)
• 10% w/v = 100 g/L
• Àyíká ọ̀rọ̀: àwọn ojútùú oníomi

Àwọn ìwọ̀n tó wọ́pọ̀: g/L, mg/L, µg/L, ng/L. Yanjú àti láìsí àìyèye. Àsẹ̀ṣọ́ kọ̀ọ̀kan = ìpele ×1000. Ó jẹ́ àgbáyé kọja kẹ́mísítirì, sáyẹ́ǹsì àyíká, ìdánwò ìṣègùn.

• g/L = ìwọ̀n ìpìlẹ̀
• mg/L = mílígíráàmù fún líta
• µg/L = máíkírógíráàmù fún líta
• ng/L, pg/L fún ìtúpalẹ̀ ìtọpa

ppm, ppb, ppt ni a sábà máa ń lò. Fún àwọn ojútùú oníomi tó fúyẹ́: 1 ppm ≈ 1 mg/L, 1 ppb ≈ 1 µg/L. EPA ń lo mg/L àti µg/L fún àwọn ìlànà. WHO ń lo ppm fún ìrọ̀rùn.

• ppm = apá kan nínú mílíọ̀nù
• ppb = apá kan nínú bílíọ̀nù
• Ó wúlò fún àwọn ojútùú omi tó fúyẹ́
• Àwọn ìlànà EPA ní mg/L, µg/L

A máa ń sọ ọ́ ní ìbámu pẹ̀lú CaCO₃. Àwọn ìwọ̀n: gpg (ọkà fún gálọ́ọ̀nù), °fH (Faransé), °dH (Jámánì), °e (Gẹ̀ẹ́sì). Gbogbo wọn ni a lè yí padà sí mg/L bí CaCO₃. Ó jẹ́ ìlànà fún ìtọ́jú omi.

• gpg: líle omi ní US
• °fH: àwọn ìwọ̀n Faransé
• °dH: àwọn ìwọ̀n Jámánì
• Gbogbo wọn bí ìbámu CaCO₃

Ìfọ́kànsí = ìṣúpọ̀/ìwọ̀n. C = m/V. Àwọn ìwọ̀n: g/L = kg/m³. Ìyípadà: sọ di ọ̀pọ̀ pẹ̀lú 1000 fún mg/L, pẹ̀lú 1,000,000 fún µg/L. ppm ≈ mg/L fún omi (ìwúwo ≈ 1 kg/L).

• C = m/V (ìfọ́kànsí)
• 1 g/L = 1000 mg/L
• 1 mg/L ≈ 1 ppm (omi)
• %w/v: ìdá% ìṣúpọ̀ = (g/100mL)

Fọ́múlà ìdàpọ̀: C1V1 = C2V2. Ìfọ́kànsí àkọ́kọ́ x ìwọ̀n = ìfọ́kànsí ìkẹyìn x ìwọ̀n. 10 mL ti 100 mg/L tí a dàpọ̀ sí 100 mL = 10 mg/L. Ìpamọ́ ìṣúpọ̀.

• C1V1 = C2V2 (ìdàpọ̀)
• Ìṣúpọ̀ kò yí padà nínú ìdàpọ̀
• Àpẹẹrẹ: 10x100 = 1x1000
• Ó wúlò fún ìpèsè yàrá ìdánwò

Agùnyọ́ = ìfọ́kànsí tó pọ̀ jù. Ó sinmi lórí ìwọ̀n ìgbóná. NaCl: 360 g/L ní 20°C. Súgà: 2000 g/L ní 20°C. Lílo kọja agùnyọ́ → ìtẹ̀lẹ̀.

• Agùnyọ́ = ìfọ́kànsí tó pọ̀ jù
• Ó sinmi lórí ìwọ̀n ìgbóná
• Ìfọ́kànsí jù ààlà lè ṣeé ṣe
• Lílo kọja → ìtẹ̀lẹ̀

Àwọn ìlànà omi mímu: àwọn ààlà EPA fún àwọn ohun tó ń ba nǹkan jẹ́. Iyọ̀ àrà: ìpele ìgbésẹ̀ 15 µg/L (15 ppb). Ásẹ́níìkì: 10 µg/L (10 ppb) tó pọ̀ jù. Nítrétì: 10 mg/L (10 ppm) tó pọ̀ jù. Ó ṣe pàtàkì fún ìlera gbogbo ènìyàn.

• Iyọ̀ àrà: <15 µg/L (EPA)
• Ásẹ́níìkì: <10 µg/L (WHO)
• Nítrétì: <10 mg/L
• Klorín: 0.2-2 mg/L (ìtọ́jú)

Àwọn ìdánwò ẹ̀jẹ̀ ní g/dL tàbí mg/dL. Glúkósì: 70-100 mg/dL jẹ́ déédéé. Kọ̀lẹ́sítẹ́rọ́ọ̀lù: <200 mg/dL ni a fẹ́. Hímóglóbìnì: 12-16 g/dL. Ìwádìí ìṣègùn sinmi lórí àwọn ààyè ìfọ́kànsí.

• Glúkósì: 70-100 mg/dL
• Kọ̀lẹ́sítẹ́rọ́ọ̀lù: <200 mg/dL
• Hímóglóbìnì: 12-16 g/dL
• Àwọn ìwọ̀n: g/dL, mg/dL wọ́pọ̀

Didara afẹ́fẹ́: PM2.5 ní µg/m³. Ìbàjẹ́ ilẹ̀: mg/kg. Omi orí ilẹ̀: ng/L fún àwọn ohun èlò oníkẹ́míkà tó kéré. Àwọn ìpele ppb àti ppt fún àwọn oògùn apakòkòrò, àwọn oògùn. Ìwárí tó ṣeé gbára lé gidigidi ni a nílò.

• PM2.5: <12 µg/m³ (WHO)
• Àwọn oògùn apakòkòrò: ng/L sí µg/L
• Àwọn mẹ́tàlì tó wúwo: ààyè µg/L
• Àwọn ohun èlò oníkẹ́míkà tó kéré: ng/L sí pg/L

g/L × 1000 = mg/L. mg/L × 1000 = µg/L. Kíá: àsẹ̀ṣọ́ kọ̀ọ̀kan = ìpele ×1000. 5 mg/L = 5000 µg/L.

• g/L → mg/L: ×1000
• mg/L → µg/L: ×1000
• µg/L → ng/L: ×1000
• Àwọn ìgbésẹ̀ ×1000 tó rọrùn

Fún omi: 1 ppm = 1 mg/L. 1% w/v = 10 g/L = 10,000 ppm. 100 ppm = 0.01%. Ìdá ọgọ́rùn-ún kíá!

• 1 ppm = 1 mg/L (omi)
• 1% = 10,000 ppm
• 0.1% = 1,000 ppm
• 0.01% = 100 ppm

C1V1 = C2V2. Láti dàpọ̀ 10x, ìwọ̀n ìkẹyìn 10x tóbi sí i. 100 mg/L tí a dàpọ̀ 10x = 10 mg/L. Ó rọrùn!

• C1V1 = C2V2
• Dàpọ̀ 10x: V2 = 10V1
• C2 = C1/10
• Àpẹẹrẹ: 100 mg/L sí 10 mg/L

Àpẹẹrẹ omi ní 12 µg/L iyọ̀ àrà. Ṣé ó wà ní ààbò (ìpele ìgbésẹ̀ EPA: 15 µg/L)?

12 µg/L < 15 µg/L. Bẹ́ẹ̀ ni, ó wà lábẹ́ ìpele ìgbésẹ̀ EPA. A tún lè sọ ọ́ bí 12 ppb < 15 ppb. Ó wà ní ààbò!

Dàpọ̀ 50 mL ti 200 mg/L sí 500 mL. Ìfọ́kànsí ìkẹyìn?

C1V1 = C2V2. (200)(50) = C2(500). C2 = 10,000/500 = 20 mg/L. Ìdàpọ̀ 10x!

Ṣe 0.9% iyọ̀ oníyọ̀. Gíráàmù NaCl mélòó fún líta kan?

0.9% w/v = 0.9 g fún 100 mL = 9 g fún 1000 mL = 9 g/L. Iyọ̀ oníyọ̀ ti ara!

Omi òkun ní ~35 g/L ti àwọn iyọ̀ yíyọ́ (3.5% iyọ̀). Púpọ̀ jùlọ ni NaCl, ṣùgbọ́n pẹ̀lú Mg, Ca, K, SO4. Òkun Òkú: 280 g/L (28%) tó fi jẹ́ pé o lè léfòó! Adágún Iyọ̀ Nla: 50-270 g/L sinmi lórí ipele omi.

ppm (apá kan nínú mílíọ̀nù) di gbígbajúmọ̀ ní àwọn ọdún 1950 fún ìbàjẹ́ afẹ́fẹ́ àti didara omi. Ṣáájú ìyẹn, a máa ń lo % tàbí g/L. Báyìí ó jẹ́ ìlànà fún àwọn ohun tó ń ba nǹkan jẹ́ tó kéré. Ó rọrùn láti lóye: 1 ppm = ìkán kan nínú 50 líta!

Glúkósì ẹ̀jẹ̀ nígbà ààwẹ̀: 70-100 mg/dL (700-1000 mg/L). Ìyẹn jẹ́ 0.07-0.1% ìwúwo ẹ̀jẹ̀ nìkan! A máa ń ṣàwárí àrùn àtọgbẹ ní >126 mg/dL. Àwọn ìyípadà kékeré ṣe pàtàkì—ìṣàkóso tó muna doko nípasẹ̀ insulin/glucagon.

Klorín adágún omi: 1-3 mg/L (ppm) fún ìmọ́tótó. Tó ga ju = ojú ríro. Tó kéré ju = ìdàgbàsókè bakitéríà. Àwọn kòtò omi gbígbóná: 3-5 ppm (tó gbóná = bakitéríà púpọ̀ sí i). Ìfọ́kànsí kékeré, ipa ńlá!

Rírọ̀: <60 mg/L CaCO3. Aláìle koko: 60-120. Líle: 120-180. Líle gidigidi: >180 mg/L. Omi líle máa ń fa ìkójọpọ̀ èèpo, ó sì máa ń lo ọṣẹ púpọ̀ sí i. Omi rírọ̀ dára fún fífọ̀, ṣùgbọ́n ó lè ba àwọn páìpù jẹ́!

Ìpele ìgbésẹ̀ EPA fún iyọ̀ àrà: 15 µg/L (15 ppb) nínú omi mímu. A dín kù láti 50 ppb ní 1991. Kò sí ìpele ààbò fún iyọ̀ àrà! Ìṣòro Flint, Michigan: àwọn ìpele dé 4000 ppb ní àwọn ìṣẹ̀lẹ̀ tó burú jù. Ó bani nínú jẹ́.

Òórùn Búburú Nla ti London ní 1858—nígbà tí òórùn ìgbẹ́ Thames ti ilé ìgbìmọ̀ aṣòfin—ló fa àwọn ìwádìí lórí didara omi àkọ́kọ́. Àwọn ìlú bẹ̀rẹ̀ sí í ṣe àwọn ìdánwò kẹ́míkà aláìpé fún ìbàjẹ́.

Àwọn ọ̀nà àkọ́kọ́ jẹ́ ti didara tàbí aláìpéye ìwọ̀n: àwọ̀, òórùn, àti àwọn ìdánwò ìtẹ̀lẹ̀ aláìpé. Ìyípadà èròǹgbà kòkòrò àrùn (Pasteur, Koch) ló fa ìbéèrè fún àwọn ìlànà omi tó dára sí i.

• 1858: Òórùn Búburú Nla fipá mú London láti kọ́ àwọn ọ̀nà ìṣan omi òde òní
• 1890s: Àwọn ìdánwò kẹ́míkà àkọ́kọ́ fún líle, alkalinity, àti kloráìdì
• Àwọn ìwọ̀n: ọkà fún gálọ́ọ̀nù (gpg), apá kan nínú 10,000

Ìfikún klorín sí omi (ilé-iṣẹ́ àkọ́kọ́ ní US: Jersey City, 1914) nílò ìwọ̀n tó péye—tó bá kéré jù kò lè pa kòkòrò, tó bá pọ̀ jù ó jẹ́ májèlé. Èyí ló fa ìgbàwọlé mg/L (apá kan nínú mílíọ̀nù) gẹ́gẹ́ bí ìwọ̀n tó wọ́pọ̀.

Spectrophotometry àti àwọn ọ̀nà titrimetric jẹ́ kí ìwọ̀n ìfọ́kànsí tó péye ṣeé ṣe. Àwọn àjọ ìlera gbogbo ènìyàn ṣeto àwọn ààlà omi mímu ní mg/L.

• 1914: A fi klorín sí omi ní 0.5-2 mg/L fún ìpakòkòrò
• 1925: Ilé-iṣẹ́ Ìlera Gbogbo Ènìyàn ti US ṣeto àwọn ìlànà omi àkọ́kọ́
• mg/L àti ppm di èyí tí a lè paarọ̀ fún àwọn ojútùú oníomi tó fúyẹ́

Silent Spring (1962) àti àwọn ìṣòro àyíká (iná odò Cuyahoga, Love Canal) ló fa ìlànà fún àwọn oògùn apakòkòrò, àwọn mẹ́tàlì tó wúwo, àti àwọn ohun tó ń ba ilé-iṣẹ́ jẹ́ ní àwọn ìpele µg/L (ppb).

Atomic absorption spectroscopy (AAS) àti gas chromatography (GC) jẹ́ kí ìwárí lábẹ́ 1 µg/L ṣeé ṣe. Òfin Omi Mímu Ààbò ti EPA (1974) pàṣẹ àwọn Ìpele Ohun Tó Ń Bani Nǹkan Jẹ́ tó Pọ̀ jù (MCLs) ní µg/L.

• 1974: Òfin Omi Mímu Ààbò ṣẹda àwọn ìlànà MCL ti orílẹ̀-èdè
• 1986: Ìfòfindè iyọ̀ àrà; ìpele ìgbésẹ̀ ṣeto sí 15 µg/L (15 ppb)
• 1996: Ààlà ásẹ́níìkì dín kù láti 50 sí 10 µg/L

Àwọn ohun èlò LC-MS/MS àti ICP-MS òde òní máa ń ṣàwárí àwọn oògùn, PFAS, àti àwọn ohun tó ń da iṣan-ara rú ní àwọn ìpele ng/L (ppt) àti paapaa pg/L (ppq).

Ìṣòro omi Flint (2014-2016) ṣí àṣírí àwọn àìṣe-déédéé: iyọ̀ àrà dé 4000 ppb (ìlọ́po 267× ààlà EPA). WHO àti EPA ń tẹ̀síwájú láti ṣe àtúnṣe àwọn ìtọ́sọ́nà bí ìfọ̀kànsí onítúpalẹ̀ ṣe ń dára sí i.

• 2000s: A ṣàwárí àwọn 'kẹ́míkà ayérayé' PFAS ní àwọn ìpele ng/L
• 2011: WHO ṣe àtúnṣe àwọn ìtọ́sọ́nà fún >100 àwọn ohun tó ń bani nǹkan jẹ́
• 2020s: Ìwárí déédéé ní pg/L; àwọn ìpèníjà tuntun nínú àwọn máíkírósílástíìkì, àwọn ohun èlò oníná

Fún àwọn ojútùú oníomi tó fúyẹ́ (bí omi mímu), 1 ppm ≈ 1 mg/L. Èyí gbà pé ìwúwo ojútùú = 1 kg/L (bí omi mímọ́). Fún àwọn ohun yíyọ́ mìíràn tàbí àwọn ojútùú tó fọkànsí, ppm àti mg/L yàtọ̀ nítorí pé ìwúwo ≠ 1. ppm jẹ́ ìṣúpọ̀/ìṣúpọ̀ tàbí ìwọ̀n/ìwọ̀n ìpín; mg/L jẹ́ ìṣúpọ̀/ìwọ̀n. Lo mg/L nígbà gbogbo fún ìpéye!

g/L (ìfọ́kànsí ìṣúpọ̀) àti mol/L (ìfọ́kànsí mólà) jẹ́ àwọn opoiye tó yàtọ̀. Ìyípadà nílò ìwúwo mólékúlà: mol/L = (g/L) / (MW ní g/mol). Àpẹẹrẹ: 58.44 g/L NaCl = 1 mol/L. Ṣùgbọ́n 58.44 g/L glúkósì = 0.324 mol/L (MW yàtọ̀). O nílò láti mọ ohun èlò náà!

%w/v = ìdá ọgọ́rùn-ún ìwúwo/ìwọ̀n = gíráàmù fún 100 mL. 10% w/v = 10 g fún 100 mL = 100 g fún 1000 mL = 100 g/L. Ìyípadà tààrà! Ó yàtọ̀ sí %w/w (ìwúwo/ìwúwo, nílò ìwúwo) àti %v/v (ìwọ̀n/ìwọ̀n, nílò àwọn ìwúwo méjèèjì). Sọ nígbà gbogbo èwo % ni o ń sọ!

Lo C1V1 = C2V2. C1 = ìfọ́kànsí àkọ́kọ́, V1 = ìwọ̀n àkọ́kọ́, C2 = ìfọ́kànsí ìkẹyìn, V2 = ìwọ̀n ìkẹyìn. Àpẹẹrẹ: dàpọ̀ 100 mg/L nípasẹ̀ 10x. C2 = 10 mg/L. O nílò V1 = 10 mL, V2 = 100 mL. Fi 90 mL ohun yíyọ́ sí 10 mL àfojúsùn.

Líle omi wá láti àwọn áyọ́ọ̀nù Ca2+ àti Mg2+, ṣùgbọ́n àwọn ìwúwo átọ́míìkì tó yàtọ̀ jẹ́ kí ìfiwéra tààrà ṣòro. Yíyí padà sí ìbámu CaCO3 pèsè ìwọ̀n tó wọ́pọ̀. 1 mmol/L Ca2+ = 100 mg/L bí CaCO3. 1 mmol/L Mg2+ = 100 mg/L bí CaCO3. Ìfiwéra tó tọ́ láìka àwọn áyọ́ọ̀nù gangan tó yàtọ̀!

Ó sinmi lórí àyíká ọ̀rọ̀. Didara omi: ààyè µg/L (ppb) sí ng/L (ppt). Àyíká: ng/L sí pg/L. Klíníkì: nígbà mìíràn ng/mL sí µg/mL. 'Ìtọpa' ní gbogbogbòò túmọ̀ sí <1 mg/L. Ìtọpa tó kéré jù: <1 µg/L. Àwọn ohun èlò òde òní máa ń ṣàwárí femtograms (fg) nínú ìwádìí!