Bezwzględna jednostka typografii, znormalizowana jako 1/72 cala

Punkty mierzą rozmiar czcionki, interlinię (leading) i inne wymiary typograficzne. Czcionka 12-punktowa oznacza, że odległość od najniższego wydłużenia dolnego do najwyższego wydłużenia górnego wynosi 12 punktów (1/6 cala lub 4,23 mm). System punktowy zapewnia pomiary niezależne od urządzenia, które są spójnie tłumaczone na różne media.

Przykład: 12pt Times New Roman = 0,1667 cala wysokości = 4,23 mm. Profesjonalny tekst podstawowy zazwyczaj używa 10-12 pt, a nagłówki 18-72 pt.

Jednostka cyfrowa reprezentująca pojedynczy punkt na ekranie lub obrazie

Piksele to jednostki zależne od urządzenia, które różnią się w zależności od gęstości ekranu (DPI/PPI). Ta sama liczba pikseli wydaje się większa na wyświetlaczach o niskiej rozdzielczości (72 PPI) i mniejsza na wyświetlaczach o wysokiej rozdzielczości typu retina (220+ PPI). Zrozumienie relacji DPI/PPI jest kluczowe dla spójnej typografii na wszystkich urządzeniach.

Przykład: 16px przy 96 DPI = 12pt. Te same 16px przy 300 DPI (druk) = 3,84pt. Zawsze określaj docelowe DPI podczas konwersji pikseli.

Tradycyjna jednostka typograficzna równa 12 punktom lub 1/6 cala

Pica mierzy szerokość kolumn, marginesy i wymiary układu strony w tradycyjnym projektowaniu druku. Oprogramowanie do składu komputerowego, takie jak InDesign i QuarkXPress, używa pica jako domyślnej jednostki miary. Jedna pica jest równa dokładnie 12 punktom, co sprawia, że konwersje są proste.

Przykład: Standardowa kolumna gazety może mieć szerokość 15 pica (2,5 cala lub 180 punktów). Układy czasopism często używają miar 30-40 pica.

1450–1737

Narodziny ruchomej czcionki stworzyły potrzebę ustandaryzowanych pomiarów, ale systemy regionalne pozostawały niekompatybilne przez wieki.

• 1450: Prasa drukarska Gutenberga stwarza potrzebę ustandaryzowanych rozmiarów czcionek
• 1500: Rozmiary czcionek otrzymują nazwy po wydaniach Biblii (Cicero, Augustin itp.)
• 1600: Każdy region europejski rozwija własny system punktowy
• 1690: Francuski typograf Fournier proponuje system 12-częściowy
• Wczesne systemy: Bardzo niespójne, różniące się o 0,01-0,02 mm między regionami

1737–1886

Francuski drukarz François-Ambroise Didot stworzył pierwszy prawdziwy standard, przyjęty w całej Europie kontynentalnej i do dziś używany we Francji i Niemczech.

• 1737: Fournier proponuje system punktowy oparty na francuskim calu królewskim
• 1770: François-Ambroise Didot udoskonala system — 1 punkt Didota = 0,376 mm
• 1785: Cicero (12 punktów Didota) staje się standardową miarą
• 1800: System Didota dominuje w drukarstwie kontynentalnej Europy
• Współcześnie: Nadal używany we Francji, Niemczech, Belgii do tradycyjnego druku

1886–1984

Amerykańscy i brytyjscy drukarze ustandaryzowali system pica, definiując 1 punkt jako 0,013837 cala (1/72,27 cala), dominując w typografii anglojęzycznej.

• 1886: American Type Founders ustanawiają system pica: 1 pt = 0,013837"
• 1898: Brytyjczycy przyjmują amerykański standard, tworząc jedność anglo-amerykańską
• 1930-1970: System pica dominuje w całym druku anglojęzycznym
• Różnica: Punkt anglo-amerykański (0,351 mm) a Didota (0,376 mm) — 7% większy
• Wpływ: Wymagało oddzielnych odlewów czcionek dla rynków USA/Wielkiej Brytanii w porównaniu z rynkami europejskimi

1984–obecnie

Standard PostScript firmy Adobe zunifikował globalną typografię, definiując 1 punkt jako dokładnie 1/72 cala, kończąc wieki niekompatybilności i umożliwiając typografię cyfrową.

• 1984: Adobe PostScript definiuje 1 pt = dokładnie 1/72 cala (0,3528 mm)
• 1985: Apple LaserWriter sprawia, że PostScript staje się standardem w DTP
• 1990: Punkt PostScript staje się globalnym standardem, zastępując systemy regionalne
• 2000: TrueType, OpenType przyjmują pomiary PostScript
• Współcześnie: Punkt PostScript jest uniwersalnym standardem dla całego projektowania cyfrowego

Ustanowiony w 1770 roku przez François-Ambroise Didota

Standard kontynentalnoeuropejski, nadal używany we Francji, Niemczech i częściach Europy Wschodniej do tradycyjnego druku.

• 1 punkt Didota = 0,376 mm (wobec PostScript 0,353 mm) — 6,5% większy
• 1 cycero = 12 punktów Didota = 4,51 mm (porównywalne z pica)
• Oparty na francuskim calu królewskim (27,07 mm), zapewniając prostotę podobną do systemu metrycznego
• Nadal preferowany w europejskim druku książek artystycznych i klasycznych
• Współczesne zastosowanie: Francuska Imprimerie nationale, niemiecka typografia frakturowa

Stworzony w 1978 roku przez Donalda Knutha do składu komputerowego

Standard akademicki do publikacji matematycznych i naukowych, zoptymalizowany pod kątem precyzyjnej kompozycji cyfrowej.

• 1 punkt TeX = 1/72,27 cala = 0,351 mm (odpowiada staremu punktowi anglo-amerykańskiemu)
• Wybrany w celu zachowania zgodności z publikacjami akademickimi sprzed ery cyfrowej
• 1 pica TeX = 12 punktów TeX (nieco mniejsza niż pica PostScript)
• Używany przez LaTeX, dominujący system publikacji naukowych
• Kluczowy dla: prac naukowych, tekstów matematycznych, czasopism fizycznych

Typografia Microsoft Word i Windows

Wewnętrzna jednostka miary dla edytorów tekstu, zapewniająca precyzyjną kontrolę nad układem dokumentów cyfrowych.

• 1 twip = 1/20 punktu = 1/1440 cala = 0,0176 mm
• Nazwa: „Dwudziesta część punktu” — niezwykle precyzyjny pomiar
• Używany wewnętrznie przez: Microsoft Word, Excel, PowerPoint, Windows GDI
• Umożliwia ułamkowe rozmiary punktów bez matematyki zmiennoprzecinkowej
• 20 twipów = 1 punkt, co pozwala na precyzję 0,05 pt w profesjonalnym składzie

Standard American Type Founders z 1886 roku

Przedcyfrowy standard druku w języku angielskim, nieznacznie różniący się od PostScript.

• 1 punkt drukarski = 0,013837 cala = 0,351 mm
• Równy 1/72,27 cala (wobec PostScript 1/72) — 0,4% mniejszy
• Pica = 0,166 cala (wobec PostScript 0,16667) — ledwo zauważalna różnica
• Dominował w latach 1886-1984 przed unifikacją PostScript
• Wpływ historyczny: Niektóre tradycyjne drukarnie wciąż odwołują się do tego systemu

Słowo 'font' (czcionka) pochodzi od francuskiego 'fonte', oznaczającego 'odlewany' lub 'stopiony'—nawiązując do stopionego metalu wlewanego do form w celu tworzenia pojedynczych metalowych czcionek w tradycyjnym druku wypukłym.

PostScript wybrał 72 punkty na cal, ponieważ 72 jest podzielne przez 2, 3, 4, 6, 8, 9, 12, 18, 24 i 36—co ułatwia obliczenia. Było to również bardzo zbliżone do tradycyjnego systemu pica (72,27 punktu/cal).

Bauer Bodoni kosztuje 89 900 dolarów za całą rodzinę—jedna z najdroższych komercyjnych czcionek, jakie kiedykolwiek sprzedano. Jej projekt wymagał lat pracy, aby zdigitalizować ją z oryginalnych metalowych wzorników z lat 20. XX wieku.

Pomimo nienawiści projektantów, Comic Sans zwiększa szybkość czytania u osób z dysleksją o 10-15% dzięki nieregularnym kształtom liter, które zapobiegają myleniu znaków. W rzeczywistości jest to cenne narzędzie dostępności.

Symbol '@' ma różne nazwy w różnych językach: 'ślimak' (włoski), 'małpi ogon' (holenderski), 'myszka' (chiński) i 'rolmops' (czeski)—ale to ten sam znak o wielkości 24pt.

Apple wybrało 72 DPI dla oryginalnych komputerów Mac, aby dokładnie pasowały do punktów PostScript (1 piksel = 1 punkt), co po raz pierwszy umożliwiło DTP w trybie WYSIWYG w 1984 roku. Zrewolucjonizowało to projektowanie graficzne.

Gutenberg wynalazł ruchomą czcionkę—pierwsza potrzeba standardów pomiaru czcionek

François-Ambroise Didot stworzył system punktowy Didota (0,376 mm)

American Type Founders znormalizowali system pica (1 pt = 1/72,27 cala)

Donald Knuth stworzył system punktowy TeX do składu akademickiego

Adobe PostScript zdefiniował 1 pt = dokładnie 1/72 cala—globalna unifikacja

Apple LaserWriter wprowadził PostScript do DTP

Format czcionek TrueType znormalizował typografię cyfrową

CSS wprowadził typografię internetową z pomiarami opartymi na pikselach

iPhone wprowadził ekrany retina @2x—projektowanie niezależne od gęstości

Android został wprowadzony na rynek z dp (pikselami niezależnymi od gęstości)

Czcionki internetowe (WOFF) umożliwiły niestandardową typografię online

Specyfikacja czcionek zmiennych—jeden plik, nieskończone style

96 DPI (96 pikseli na cal)

Microsoft ustandaryzował 96 DPI w systemie Windows 95, tworząc stosunek 4:3 między pikselami a punktami. Pozostaje to domyślnym ustawieniem dla większości ekranów PC.

• 1 px przy 96 DPI = 0,75 pt (4 piksele = 3 punkty)
• 16px = 12pt — powszechna konwersja rozmiaru tekstu podstawowego
• Historia: Wybrano jako 1,5× oryginalnego standardu CGA 64 DPI
• Współcześnie: Wyświetlacze o wysokiej gęstości DPI używają skalowania 125%, 150%, 200% (120, 144, 192 DPI)
• Domyślne ustawienie internetowe: CSS zakłada 96 DPI dla wszystkich konwersji px na jednostki fizyczne

72 DPI (starsze), 220 PPI (@2x Retina)

Oryginalne 72 DPI firmy Apple odpowiadało punktom PostScript w stosunku 1:1. Nowoczesne wyświetlacze Retina używają skalowania @2x/@3x dla wyraźnego renderowania.

• Starsze: 1 px przy 72 DPI = dokładnie 1 pt (idealna zgodność)
• Retina @2x: 2 fizyczne piksele na punkt, efektywne 220 PPI
• Retina @3x: 3 fizyczne piksele na punkt, 330 PPI (iPhone)
• Zaleta: Rozmiary w punktach są takie same na ekranie i w podglądzie wydruku
• Rzeczywistość: Fizyczna Retina ma 220 PPI, ale jest skalowana, aby wyglądać jak 110 PPI (2×)

160 DPI (piksel niezależny od gęstości)

System dp (pikseli niezależnych od gęstości) w Androidzie normalizuje się do linii bazowej 160 DPI, z kategoriami gęstości dla różnych ekranów.

• 1 dp przy 160 DPI = 0,45 pt (160 pikseli/cal ÷ 72 punkty/cal)
• Kategorie gęstości: ldpi (120), mdpi (160), hdpi (240), xhdpi (320), xxhdpi (480)
• Formuła: fizyczne piksele = dp × (DPI ekranu / 160)
• 16sp (piksel niezależny od skali) = zalecany minimalny rozmiar tekstu
• Zaleta: Ta sama wartość dp wygląda fizycznie identycznie na wszystkich urządzeniach z Androidem

72 DPI (@1x), 144 DPI (@2x), 216 DPI (@3x)

iOS używa punktu jako jednostki logicznej identycznej z punktami PostScript, przy czym liczba fizycznych pikseli zależy od generacji ekranu (nie-retina @1x, retina @2x, super-retina @3x).

• 1 punkt iOS przy @1x = 1,0 pt PostScript (linia bazowa 72 DPI, tak jak w PostScript)
• Retina @2x: 2 fizyczne piksele na punkt iOS (144 DPI)
• Super Retina @3x: 3 fizyczne piksele na punkt iOS (216 DPI)
• Wszystkie projekty iOS używają punktów; system automatycznie zarządza gęstością pikseli
• 17pt = zalecany minimalny rozmiar tekstu podstawowego (dostępność)

Rozdzielczość drukarki — ile kropek atramentu mieści się w jednym calu

DPI mierzy rozdzielczość wyjściową drukarki. Wyższe DPI daje gładszy tekst i obrazy, umieszczając więcej kropek atramentu na cal.

• 300 DPI: Standard dla profesjonalnego druku (czasopisma, książki)
• 600 DPI: Wysokiej jakości druk laserowy (dokumenty biznesowe)
• 1200-2400 DPI: Profesjonalny druk fotografii i reprodukcji dzieł sztuki
• 72 DPI: Tylko do podglądu na ekranie — niedopuszczalne dla druku (wygląda poszarpane)
• 150 DPI: Druk roboczy lub plakaty wielkoformatowe (oglądane z daleka)

Rozdzielczość ekranu — ile pikseli mieści się w jednym calu wyświetlacza

PPI mierzy gęstość wyświetlacza. Wyższe PPI tworzy ostrzejszy tekst na ekranie, pakując więcej pikseli w tej samej przestrzeni fizycznej.

• 72 PPI: Oryginalne wyświetlacze Mac (1 piksel = 1 punkt)
• 96 PPI: Standardowe wyświetlacze Windows (1,33 piksela na punkt)
• 110-120 PPI: Monitory budżetowe do laptopów/komputerów stacjonarnych
• 220 PPI: MacBook Retina, iPad Pro (2× gęstość pikseli)
• 326-458 PPI: iPhone Retina/Super Retina (3× gęstość pikseli)
• 400-600 PPI: Wysokiej klasy telefony z Androidem (Samsung, Google Pixel)

Druk używa jednostek bezwzględnych (punkty, pica), ponieważ fizyczny rozmiar wydruku musi być dokładny i niezależny od urządzenia.

• Tekst podstawowy: 10-12pt dla książek, 9-11pt dla czasopism
• Nagłówki: 18-72pt w zależności od hierarchii i formatu
• Interlinia (leading): 120% rozmiaru czcionki (tekst 12pt = interlinia 14,4pt)
• Mierz bezwzględne wymiary w pica: „Szerokość kolumny: 25 pica”
• Zawsze projektuj w 300 DPI dla profesjonalnego druku
• Nigdy nie używaj pikseli do druku — konwertuj je na punkty/pica/cale

Typografia internetowa używa pikseli i jednostek względnych, ponieważ ekrany różnią się rozmiarem i gęstością.

• Tekst podstawowy: 16px domyślnie (standard przeglądarki) = 12pt przy 96 DPI
• Nigdy nie używaj bezwzględnych punktów w CSS — przeglądarki renderują je nieprzewidywalnie
• Projektowanie responsywne: Używaj rem (względnie do czcionki głównej) dla skalowalności
• Minimalny tekst: 14px dla tekstu podstawowego, 12px dla podpisów (dostępność)
• Wysokość linii: 1.5 (bez jednostki) dla czytelności tekstu podstawowego
• Zapytania o media: Projektuj dla szerokości od 320px (urządzenia mobilne) do 1920px+ (komputery stacjonarne)

Platformy mobilne używają jednostek niezależnych od gęstości (dp/pt), aby zapewnić spójny rozmiar fizyczny na różnych gęstościach ekranu.

• iOS: Projektuj w punktach (pt), system automatycznie skaluje do @2x/@3x
• Android: Używaj dp (pikseli niezależnych od gęstości) do układów, sp do tekstu
• Minimalny cel dotykowy: 44pt (iOS) lub 48dp (Android) dla dostępności
• Tekst podstawowy: minimum 16sp (Android) lub 17pt (iOS)
• Nigdy nie używaj fizycznych pikseli — zawsze używaj jednostek logicznych (dp/pt)
• Testuj na wielu gęstościach: mdpi, hdpi, xhdpi, xxhdpi, xxxhdpi

Publikacje akademickie używają punktów TeX dla precyzji matematycznej i zgodności z istniejącą literaturą.

• LaTeX używa punktów TeX (72,27 na cal) dla zgodności ze starszymi wersjami
• Standardowy czasopismo: czcionka Computer Modern 10pt
• Format dwukolumnowy: kolumny 3,33 cala (240pt) z odstępem 0,25 cala (18pt)
• Równania: Precyzyjne rozmiary w punktach są kluczowe dla notacji matematycznej
• Konwertuj ostrożnie: 1 pt TeX = 0,9963 pt PostScript
• Wyjście PDF: TeX automatycznie obsługuje konwersje systemu punktowego

• Zawsze pracuj w punktach lub pica — nigdy w pikselach do druku
• Ustawiaj dokumenty w rzeczywistym rozmiarze (300 DPI) od samego początku
• Używaj 10-12pt dla tekstu podstawowego; wszystko mniejsze zmniejsza czytelność
• Interlinia powinna wynosić 120-145% rozmiaru czcionki dla wygodnego czytania
• Marginesy: Minimum 0,5 cala (36pt) na oprawę i obsługę
• Wykonaj wydruk próbny w rzeczywistym rozmiarze przed wysłaniem do drukarni komercyjnej

• Używaj rem dla rozmiarów czcionek — umożliwia to użytkownikowi powiększanie bez psucia układu
• Ustaw czcionkę główną na 16px (standard przeglądarki) — nigdy mniejszą
• Używaj bezjednostkowych wartości wysokości linii (1.5) zamiast stałych wysokości
• Nigdy nie używaj bezwzględnych rozmiarów punktów w CSS — nieprzewidywalne renderowanie
• Testuj na prawdziwych urządzeniach, a nie tylko zmieniając rozmiar przeglądarki — DPI ma znaczenie
• Minimalny rozmiar czcionki: 14px tekst podstawowy, 12px podpisy, 44px cele dotykowe

• iOS: Projektuj w @1x, automatycznie eksportuj zasoby @2x i @3x
• Android: Projektuj w dp, testuj na mdpi/hdpi/xhdpi/xxhdpi
• Minimalny tekst: 17pt (iOS) lub 16sp (Android) dla dostępności
• Cele dotykowe: minimum 44pt (iOS) lub 48dp (Android)
• Testuj na urządzeniach fizycznych — symulatory nie pokazują prawdziwej gęstości
• Używaj czcionek systemowych, gdy to możliwe — są zoptymalizowane dla platformy

• Minimalny tekst podstawowy: 16px (internet), 17pt (iOS), 16sp (Android)
• Wysoki kontrast: 4.5:1 dla tekstu podstawowego, 3:1 dla dużego tekstu (18pt+)
• Wspieraj skalowanie przez użytkownika: używaj jednostek względnych, a nie stałych rozmiarów
• Długość linii: 45-75 znaków na linię dla optymalnej czytelności
• Wysokość linii: minimum 1,5× rozmiaru czcionki dla dostępności dla osób z dysleksją
• Testuj z czytnikami ekranu i powiększeniem 200%

Photoshop zakłada 72 PPI dla wyświetlania na ekranie, podczas gdy Word używa 96 DPI (Windows) do układu. Czcionka 12pt w Photoshopie wygląda na ekranie o 33% większa niż w Wordzie, mimo że obie drukują się w identycznych rozmiarach. Ustaw Photoshopa na 300 PPI dla prac do druku, aby zobaczyć prawidłowy rozmiar.

Zawsze w pikselach (lub jednostkach względnych, takich jak rem/em) dla internetu. Punkty to bezwzględne jednostki fizyczne, które są renderowane niespójnie w różnych przeglądarkach i na różnych urządzeniach. 12pt może mieć 16px na jednym urządzeniu i 20px na innym. Używaj px/rem dla przewidywalnej typografii internetowej.

pt = bezwzględny fizyczny (1/72 cala), px = piksel ekranu (zmienia się w zależności od DPI), dp = niezależny od gęstości w Androidzie (znormalizowany do 160 DPI). Używaj pt do druku, px do internetu, dp do Androida, logicznego pt iOS do iOS. Każdy system jest zoptymalizowany pod swoją platformę.

Aplikacje interpretują punkty inaczej w zależności od ich założenia dotyczącego DPI. Word używa 96 DPI, Photoshop domyślnie 72 PPI, InDesign używa rzeczywistej rozdzielczości urządzenia. 12pt to zawsze 1/6 cala po wydrukowaniu, ale na ekranie wygląda inaczej ze względu na ustawienia DPI.

Pomnóż punkty TeX przez 0,9963, aby uzyskać punkty PostScript (1 pt TeX = 1/72,27 cala wobec PostScript 1/72 cala). Różnica jest niewielka — zaledwie 0,37% — ale ma znaczenie w publikacjach akademickich, gdzie dokładne odstępy są kluczowe dla notacji matematycznej.

Druk: minimum 300 DPI, 600 DPI dla wysokiej jakości. Internet: Projektuj w 96 DPI, dostarczaj zasoby @2x dla retina. Urządzenia mobilne: Projektuj w @1x w jednostkach logicznych (pt/dp), eksportuj @2x/@3x. Nigdy nie projektuj w 72 DPI, chyba że celujesz w starsze ekrany Mac.

Domyślny rozmiar czcionki przeglądarki to 16px (odpowiednik 12pt przy 96 DPI), wybrany dla optymalnej czytelności przy typowych odległościach oglądania (18-24 cale). Cokolwiek mniejszego zmniejsza czytelność, zwłaszcza dla starszych użytkowników. Zawsze używaj 16px jako podstawy do względnego wymiarowania.

Tylko jeśli pracujesz z tradycyjnym drukiem europejskim, francuskimi wydawcami lub historycznymi reprodukcjami. Punkty Didota (0,376 mm) są o 6,5% większe niż punkty PostScript. Nowoczesne projektowanie cyfrowe powszechnie używa punktów PostScript — Didot jest głównie istotny dla typografii klasycznej i książek artystycznych.